Süleyman Pekin

Her türlü sorunuzu buradan sorabilirsiniz.

ÇEPNİLERDE YERLEŞİM

2.2. Çepnilerde Yerleşim

2.2.1. Çepni Göçleri ve Yayılma Yerleri

Faruk Sümer’in birçok araştırmacı tarafından da kabul gören ‘Türkiye tarihinin yerli kaynaklarında ismi ilk önce ortaya atılan Oğuz boyu muhtemelen Çepnilerdir’ görüşü Anadolu’ya ayak basan boylardan ilki veya ilk boylardan birisi şeklinde değerlendirilmektedir (Çelik, TA/VI:313). Batı Türkistan’dan çıkıp İran üzerinden Anadolu’ya geldikleri kabul edilen ve 100 bin kişi olduğu belirtilen Çepni boyunun büyük çoğunluğunun Avni Alp Arslan ve Şakir Şevket gibi tarihçilere göre Giresun, Tirebolu, Görele ve Vakfıkebir’e (Büyükliman) yerleştikleri, bir kısmının da daha batıya hareket ederek İzmit, Balıkesir ve İzmir’e yerleştiği ifade edilmektedir (TDTD/CV:39; Bostan, 2002:352). M. Enver Şerifgil ise Kuzey İran’da devlet kurmuş olan Hürremîler ile Babekîlerin Çepni olabileceğini ve liderlerinin asılmasından sonra yani IX. yüzyılın ortalarında Anadolu’ya göç ettiklerini ileri sürmektedir. Tebriz-Erzurum-Trabzon yoluyla ve Aras Nehrinin vadilerini takiben Hurremîlerin / Çepnilerin Bizans topraklarına girdiklerini yazan Şerifgil, buradan da Anadolu’nun batı kıyılarına ve Balkanlarda Rodop Dağları civarına yerleştiklerini kaydetmektedir (Bostan, 2002:352). M. Fuat Köprülü, Çepnilerin Anadolu’ya Selçukluların ilk Anadolu seferleri sırasında geldiklerini ve Batı Anadolu ile Trabzon Rum Devleti sınırlarına yerleştirildiklerini belirtmektedir (Bostan, TA/VI:299). İ. Hakkı Kadıoğlu da Horasan’ın Bozulus mevkiinde yaşayan Çepnilerin Konya Sultanı Alâeddin Keykubâd tarafından Sivas civarında savaşırken düştüğü zor durumdan kurtulmak için binlerce hecini (deveyi) Horasan’a göndererek burada bulunan Çepnileri Anadolu’ya getirmiş olduğunu ve bunları Konya’ya sevk ettiğini anlatmaktadır (Agy, TA/VI:299). Velâyetnâme’ye göre Hacı Bektaş-ı Veli Kırşehir’in Suluca Karahöyük köyüne yerleştiğinde ilk müritlerini bu köyün ve komşu köylerin halkı olan Çepniler teşkil etmişlerdir (Sümer, 1999:232). Buradaki Bektaşî Çelebilerinin Çepnilerden olduğu hatta Hacı Bektaşî’nin en sadık müritlerinin Çepni boyuna mensup bulunduğu da ifade edilmiştir (Bostan, 2002:353).

Hacı Bektaş-ı Veli’nin halifelerinden Sarı Saltık’ın maiyetinde Anadolu’dan Dobruca ve Kırım’a 12 bin hane Türkmen’in - ki çoğunluğu Çepnidir - İslamiyet’i yaymak için gittiği ve Karesioğullarından İsa Bey döneminde Balıkesir – İzmir bölgesine geri döndüğü de kaynaklarda belirtilir (Bostan, TA/VI:299). Azeri tarihçi Geybulla Geybullayev, Azerbaycan’ın Şamahı bölgesinde Çepni ismiyle bağlantılı 17 yer adı olduğunu; bunlardan Çepli, Cabani, Çapni şeklinde olanların Zangezor ve Kuba yörelerinde bulunduğunu; Kazak şehrinin Daşsalahlı yöresinde Çepli adlı bir yer daha olduğunu zikretmektedir (Çelik, TA/VI:313). Ataniyazov ise Şecere’sinde; Türkmenistan’da Alili, Ata, Göklen, Hatap ve Hıdırili boylarıyla Çepbe, Çovdur ve Ersarıların Çepek, Burkazların Çepbece diyen aşiretlerinin kadim Çepnilerle aynı kökten gelmiş olabileceklerini öne sürmektedir (Agy, TA/VI:2).

XIII. yüzyılın ikinci yarısında Anadolu’da özellikle kırsal alanda çok yoğun bir Türkmen yerleşmesi göze çarpmaktadır. Antalya-Denizli-Isparta bölgesinde 200 bin çadır (bir milyon kişi), Kütahya-Eskişehir bölgesinde 30 bin çadır (150 bin kişi), Kastamonu bölgesinde 100 bin çadır (500 bin kişi) ve bundan başka İç İl, Malatya-Maraş, Halep-Trablusşam bölgelerinde de onbinlerce çadırlık Türkmen toplulukları yaşamaktadır (Sümer, 1992:9–11). XV. yüzyıla ait tahrir defterlerinde Çepnilere ait 44 yer adı tespit eden Faruk Sümer bunları 10 başlık altında sıralamaktadır (1999:326–331): 1.Halep Türkmenleri (Antep/Rumkale, Antakya/Gündüzlü, Rakka), 2.Ulu-Yörük (Zile, Akdağmadeni, Çekerek), 3.Trabzon Bölgesi Çepnileri (Giresun, Görele, Tirebolu, Kürtün), 4.Dulkadırlı (Maraş), 5.Boz-Ok (Yozgat), 6.Adana (Sarıçam), 7.At-Çeken (Eski-İl, Turgut), 8.Koç-Hisar (Şerefli), 9.Hamid (Göl-Hisar), 10.Çorum (Çepni Özü). İran Çepnilerinden de bahseden Sümer, Akkoyunluların ve Safevîlerin dayandığı teşekküller arasında saydığı Çepnilerin Trabzon ve Canik Çepnilerine mensup olduklarını da eklemektedir (Bostan, 1999:331-332). Tüm bunlara Sinop Çepnileri, Diyarbakır’daki Bozulus Türkmenleri, Kırşehir Bektaşî Çelebileri de dâhil edildiğinde ortaya oldukça geniş bir yerleşim coğrafyası çıkmaktadır. Hele hele bunlara iskân siyaseti ve dinî hareketlenmeler dolayısıyla göçme / göçürülme hadiselerini de eklersek bir boyun tarihî takibi neredeyse bir milletin tarihî takibine dönüşmektedir.

Bazı araştırmacılar Çepnilerin tarihte ve günümüzde en etkin olarak yaşadığı yerlerin başta gelenlerinden olan Harşit Havzasına yerleşen Çepnilere daha önceden burada yaşayan ve Doğu Romalılar tarafından Hıristiyanlaştırılmış Türkmen boylarının da nüfus olarak katıldığını belirtmektedirler (Karahan, K/www.catak.org.tr). Çepnilerin Trabzon Sancağındaki etkinlikleriyse hiçbir zaman Çepni ve Kürtün Vilâyeti ile sınırlı kalmamıştır. Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgelerinde Kelkit’te Çepnilü Cemaati, Gümüşhane’de de Kürtünlü Cemaati ve Emiroğulları Cemaati adlarına rastlanmaktadır (Türkay, 2001:?). Abdülkadir İnan’a göre XX. yüzyıl başında Vakfıkebir’de 29 Çepni köyü vardır ve Çepnilerin işgal ettiği mıntıka Akhisar (Ağasar) Deresinden başlayarak garba/batıya doğru uzanmaktadır (Sümer, 1992:94). Yine bu yüzyılda Of’un yukarısındaki vadilerde Çepnilerin bulunduğu bildirilmekte hatta Of eşrafının kendilerini ‘Çipni’ olarak tanımladıkları belirtilmektedir. Of’a yakın Çaykara yöresinde bile ‘Çepni Taşı’ adlı bir yerleşim birimi bulunmaktadır (Bostan, TA/VI:302). Of Kazasındaki koyunların Giresun (Çepni) bölgesinde bulunan koyunlar gibi olduğu ve Of, Çaykara, Dernekpazarı gibi yerlerdeki beşiklerin Çepnilerin beşiklerinin aynısı olduğu tespit edilmektedir (Sümer, TDTD/LIX:9). XX. yüzyıl başlarında Rize Sancağına tâbi Pazar (Atina) Kazasında yaşayan Naipoğullarının Tirebolu’dan buraya gelerek yerleştikleri ve aynı kazaya bağlı Dervişköy ahalisinin Görele’den gelerek köye yerleştikleri belirtilmektedir (Bostan, 2002:368). 1916-1918 Rus İşgali dönemi ise Trabzon-Gümüşhane-Giresun yöresinden 340 bin Türk’ün işgale uğramamış diğer bölgelere göç etmesine, göç edenlerin de 200 binden fazlasının muhaceret esnasında yaşamını yitirmesine sebep olmuştur (Tellioğlu, TS/II:9-10) ki bunların önemli yekûnu Çepnidir.

XIV ile XV. yüzyıllarda Giresun (Çepni) ve Kürtün’de bulunan Çepnilerin XX. yüzyıla değin beş asırlık zaman boyunca Trabzon Eyaletinin hemen hemen her tarafına, Rize-Kalkandere-İkizdere-Pazar kazalarına hatta Arhavi ve Batum’a kadar yayıldıkları bilinmektedir. Günümüzde de Giresun ve Gümüşhane yöresinin haricinde Şalpazarı, Tonya, Beşikdüzü, Vakfıkebir, Akçaabat, Of ve Trabzon’da Çepniler yaşamaktadır (Bostan, TA/VI:302). Bunda başka Faruk Sümer, Canik Sancağı dâhilinde hükümran olan Bafra Emirleri ile Kubadoğullarının[1] Çepni olabileceğini (Agy, TA/VI:303), Hanefi Bostan da Rumeli’deki Pomakların Çepni asıllı olma ihtimallerinin yüksek olduğunu beyan etmektedir (Bostan, 2002:370).

2.2.2. Çepni Yerleşim Listeleri

Çepnilerin bütün obalarının Anadolu’ya geldiğini ve Hazar Denizi ötesi Türkmenleri arasında hiçbir Çepni obası kalmadığını söyleyen Sümer (TDTD/LX:16), XVI.yüzyılda 43 yerleşim yeri ismiyle 24 Oğuz boyu arasında 9’uncu sırada olan Çepnilerin İçişleri Bakanlığı’nın Türkiye’de Meskûn Yerler Kılavuzu adlı kitabına göre XX.yüzyılda kendi adıyla isimlenen yer sayısını 36 olarak tespit etmektedir ki bu da toplamda Afşar ve Kınık’tan sonra üçüncü sırada olduğunu göstermektedir (Sümer, 1999:427). Bu 44 yer adı şöyle sıralanmaktadır:

1. Çepni Köyü – Ak Şehir Sancağı, Doğan Hisarı Kazası

2. Çepni Köyü – Amasya Sancağı, Lâdik Kazası

3. Çepni Köyü – Ankara Sancağı, Yaban Âbâd Kazası

4. Çepni Köyü – Bey Şehir Sancağı, Göçü (Kaşaklu) Kazası

5. Çepni Köyü – Bolu Sancağı, Merkez Kazası

6. Çepni Köyü – Bolu Sancağı, Gerede Kazası

7. Çepni Köyü – Bolu Sancağı, Mudurnu Kazası

8. Çepni Köyü – Bolu Sancağı, Mudurnu Kazası

9. Çepni Köyü – Bolu Sancağı, Mudurnu Kazası

10. Çepni Köyü – Boz Ok Sancağı, Emlâk Kazası

11. Çepni Köyü – Canik Sancağı, Bayramlu-Satılmış Kazası

12. Çepni Köyü – Canik Sancağı, Bayramlu Kazası

13. Çepni Köyü – Canik Sancağı, Bayramlu Kazası

14. Çepni Köyü – Canik Sancağı, Bayramlu Kazası

15. Çepni-Yusuf Köyü – Canik Sancağı, Bayramlu Kazası

16. Çepni Köyü – Çorum Sancağı

17. Çepni-Özü Köyü – Çorum Sancağı

18. Çepni Köyü – Çorum Sancağı, Osmancık Kazası

19. Çepni Köyü – Hüdavendigâr Sancağı, Kete Kazası

20. Çepni Köyü – Hüdavendigâr Sancağı, Aydıncık Kazası

21. Çepni Köyü – Hüdavendigâr Sancağı, Temrezler Kazası

22. Büyük-Çepni Köyü – Hüdavendigâr Sancağı, Behram Kazası

23. Küçük-Çepni Köyü – Hüdavendigâr Sancağı, Behram Kazası

24. Çepni Köyü – İç İl Sancağı, Mut Kazası

25. Çepni Köyü – Karahisar-ı Sahip Sancağı, Sandıklı Kazası

26. Çepni Köyü – Karahisar-ı Sahip Sancağı, Bolvadin Kazası

27. Çepni (Ağaç) Köyü – Karasi Sancağı, Giresun Kazası

28. Çepni Köyü – Kastamonu Sancağı, Ayandon Kazası

29. Çepni Köyü – Kastamonu Sancağı, Ayandon Kazası

30. Çepni Köyü – Kastamonu Sancağı, Ayandon Kazası

32. Çepni Köyü – Kastamonu Sancağı, Ayandon Kazası

33. Çepni Köyü – Kastamonu Sancağı, Ayandon Kazası

34. Yazı-Çepni Ekinliği – Kayseriye Sancağı, Kibar-Ezmak Kazası

35. Çepni Köyü – Kengiri Sancağı, Tosya Kazası

36. Çepni Ekinliği – Koca İli Sancağı, Kandıra Kazası

37. Çepni Köyü – Konya Sancağı, Ala Dağ Kazası

38. Çepni Köyü – Konya Sancağı, Ala Dağ Kazası

39. Çepni Köyü – Maraş Sancağı, Elbistan Kazası

40. Yenice-Çepni Köyü – Sivas Sancağı, Merkez Kazası

41. Baş-Çepni Ekinliği – Sivas Sancağı, Merkez Kazası

41. Alan-Çepni Köyü – Sivas Sancağı, Sunisa Kazası

41. Çepni Köyü – Sultan Önü Sancağı, İn Önü Kazası

42. Çepni Nahiyesi – Trabzon Sancağı

43. Çepni-Günü Köyü – Trabzon Sancağı, Kürtün Kazası (1999:417)

Aynı yüzyıla (XVI) ait defterlerde Vilâyet-i Çepni ile Vilâyet-i Kürtün adlı kazaların köy dökümleri de yer almıştır. Çepni Vilâyetine bağlı 59 köyün isimleri şu şekilde sıralanmıştır:

1. Uzgur Köyü – Giresun Merkez

2. Kaya Dibi Mahallesi – Giresun Merkez

3. Seyyid (Seyyitköy) Köyü – Giresun Merkez

4. Kısırcalu Köyü -

5. Güney Köyü – Giresun Merkez

6. Ürper (Ülper) Köyü -

7. Kurtulmuş Köyü – Dereli İlçesi

8. Yenice Hisar Köyü – Giresun Merkez

9. Çandırlı (Çandır) Köyü – Giresun Merkez

10. Alımı Yama (Yukarıalınlı) Köyü – Giresun Merkez

11. Engüzlü (Dokuztepe) Köyü – Keşap İlçesi

12. Sıkılgan Köyü -

13. Kara Kilise Köyü -

14. Akça Kâfir Köyü -

15. Kul Çukuru Köyü -

16. Şaban Köyü -

17. Dikici Köyü -

18. Kara Güneç (Güveç) Köyü – Giresun Merkez

19. Semayil (Yüce) Köyü – Dereli İlçesi

20. Mürsellü Köyü -

21. Tana Deresi Köyü -

22. Derelü Köyü – İlçe Merkezi

23. Ak Yoma (Akçalı) Köyü – Giresun Merkez

24. Köpek Köyü -

25. Kazancı Köyü -

26. Yakublu Köyü -

27. Lapa Köyü – Giresun Merkez

28. Kaba (Gürköy) Köyü – Giresun Merkez

29. Çiçeklü Köyü – Giresun Merkez

30. Barça Köyü – Giresun Merkez

31. Evliya Köyü -

32. Firenk Köyü -

33. Eğri Anbar Köyü – Dereli İlçesi

34. Umurlu Köyü -

35. Koş Doğan[2] Köyü -

36. Köknar (Köknarlı) Köyü - Dereli İlçesi

37. Bozca Köyü -

38. Sarban (Sarvan) Köyü – Giresun Merkez

39. Malkalu Köyü – Keşap İlçesi

40. Firuzlu (Alataş) Köyü – Keşap İlçesi

41. Uzun Dere Köyü – Dereli İlçesi

42. Çalışlu (Çandırçalış) Köyü – Giresun Merkez

43. Çağlız Köyü -

44. Kirbaz Köyü -

45. Güdül Köyü – Dereli İlçesi

46. Çatak Mahallesi – Dereli İlçesi Akkaya İlçesi

47. Iklıkçı Köyü - Dereli İlçesi

48. Kuz Aba Köyü -

49. Ayrı Geriş Köyü -

50. Arpa Köyü -

51. Düz Yer (Düzköy) Köyü – Keşap İlçesi

52. Venazid (Yoliçi) Mahallesi – Keşap İlçesi

53. Hasan Kâfir (Karakoç) Köyü – Keşap İlçesi

54. Sölmenlü (Sürmenli) Köyü – Keşap İlçesi

55. Vâlâ Köyü -

56. Kazancık Köyü -

57. Cingiren (Yolbaşı) Köyü – Keşap İlçesi

58. Depecik Manak (Tepeköy) Köyü – Keşap İlçesi

59. Çalcalu (Çalca) Köyü – Dereli İlçesi (Sümer, TDTD/LVIII:11-12)

‘Yedi (7) Nahiye’ de denilen Kürtün Vilâyetinin nahiye ve köy döküm listesi ise şu şekildedir:

I. YAĞLIDERE NAHİYESİ

1. Espiyelü (Espiye) Köyü – İlçe Merkezi

2. Cebrail (Cibril) Mahallesi – Espiye İlçesi

3. Anduzlu (Andoz) Mahallesi – Espiye İlçesi Arıdurak Köyü

4. Demircülü Köyü – Yağlıdere İlçesi

5. Yassıbahçe Köyü -

6. Oruçbeylü (Oruçbey) Köyü – Yağlıdere İlçesi

7. Sarımahmutlu Köyü -

8. Karacalu Köyü -

9. Kadısekisi Köyü -

10. Sınur (Sınırköy) Köyü – Yağlıdere İlçesi

11. Hisarcık Köyü – Yağlıdere İlçesi

12. Ahallu Köyü – Yağlıdere İlçesi

13. Talip (Günece) Köyü – Yağlıdere İlçesi

14. Pelitçik Mahallesi – Yağlıdere İlçesi Üçtepe Köyü

15. Kızıl Alma Köyü – Yağlıdere İlçesi

16. Demirlüce Köyü -

17. Zankırayık Köyü -

18. Çanakçılu (Çanakçı) Mahallesi – Yağlıdere İlçesi Akdarı Köyü

19. Gebe Kilise (Çağlayan) Köyü – Yağlıdere İlçesi

20. Kızılcaçukuru Köyü -

21. Kızılhisar Köyü -

22. Umutbükü Köyü – Yağlıdere İlçesi

23. Kopuzcu Köyü -

24. Kanlıca Köyü – Yağlıdere İlçesi

25. Karaisalı (Tepeköy) Köyü – Yağlıdere İlçesi

26. Adabükü Mahallesi – Espiye İlçesi

27. Atdutan Köyü -

28. Ağcakilise Kızıllar (Ortaköy) Köyü – Yağlıdere İlçesi

29. Ahi Çukuru (Akköy) Köyü – Yağlıdere İlçesi

30. Akköy -

II. KARABURUN NAHİYESİ

1. İsmailbeylü Köyü – Görele İlçesi

III. ELKİYOMLU HASI NAHİYESİ

1. Haşrid Köyü -

2. Karabörk Köyü – Çanakçı İlçesi

3. Avcılu Köyü -

4. Zikavlu Köyü -

5. Elkerimlihas Köyü -

6. Kuzca (Çanakçı) Köyü – İlçe Merkezi

7. Kelete (Deregözü) Köyü – Çanakçı İlçesi

8. Manastır Köyü -

9. Aral Adal Köyü -

10. Kızılcainek (Sarayköy) Köyü – Çanakçı İlçesi

IV. ALAHNAS NAHİYESİ

1. Alahnas Köyü -

2. İlit Köyü – Güce İlçesi

3. Çukurlu Köyü -

4. Arageriş Köyü – Tirebolu İlçesi

5. Başköy -

6. Alapelit Köyü -

7. Çekel (Çeğel) Köyü – Tirebolu İlçesi

8. Karaçukur (Ketençukuru) Köyü -

9. Kuzköy -

V. KÜRTÜN NAHİYESİ

1. Bada maa Alagaturas (Badamişkiye) Köyü -

2. Mekali Köyü -

3. Bohçalu Köyü -

4. Alayuntlu Köyü -

5. Alahnas Köyü -

6. Üreğir Köyü -

7. Eğlence (İğnece) Köyü -

8. Kabageriş (Kırgeliş) Köyü -

9. Karaçukur Köyü – Kürtün İlçesi

10. Eynesi (Eynesil) – İlçe Merkezi

11. Gök Ümmet (Satılmış) Köyü -

12. Oğuz Köyü – Beşikdüzü İlçesi

VI. BAYRAMOĞLU NAHİYESİ

1. Döğer (Dikmen) Köyü – Espiye İlçesi

2. Kiçiköy (Güzelyurt Köyü) – Espiye İlçesi

3. Oğulluca (Avluca) Köyü – Espiye İlçesi

4. Ağruk Köyü -

5. Kandavur Köyü -

6. Kozköy – Espiye İlçesi

7. Tağnalcuk (Taflancık) Köyü – Espiye İlçesi

8. Manastır-ı İslam (Çalkaya) Köyü – Espiye İlçesi

9. Çepniköy – Espiye İlçesi

10. Kurugeriş Köyü – Espiye İlçesi

11. İncirlik Köyü -

VII. ÜREĞİR NAHİYESİ

1. Karakaya (Ortacami) Köyü – Tirebolu İlçesi

2. Boğalu (Aşağı ve Yukarı Boğalı) Köyü – Görele İlçesi

3. Lazarı Köyü -

4. Gülyarı Köyü -

5. Karakeş Köyü – Görele İlçesi

6. Demirbükü Köyü -

7. Mürted Çukuru Köyü -

8. Boynuyoğun Köyü – Tirebolu İlçesi

9. Cimide (Karlıbel) Köyü – Çanakçı İlçesi

10. Akelma Köyü -

11. İman Asarı Köyü -

12. Arık Köyü -

13. Toprak Köyü - (Sümer, TDTD/LIX:10–12)

XV. yüzyılın ortalarından itibaren XVII. yüzyılın ortasına değin Türkiye’deki oymak ve cemaatleri araştıran Yusuf Halaçoğlu, ‘Anadolu’daki Cemaatlerin Bağlı Bulundukları Oğuz Boyları’ bahsinde yedinci sırada verdiği Çepni Boyunun cemaat sayısını 512, hane sayısını 22.128, mücerred vergi sayısını da 5.885 olarak tespit etmiştir (www.anadoluasiretleri.com). 1650’lili yıllar itibariyle tahmini nüfusları da 120 bin civarında bulunmaktadır. Halaçoğlu’na göre Üçok Gök Han oğullarından Çepnilerin Anadolu’da yaşadıkları yerler şöylece sıralanmaktadır (Agy, www.anadoluasiretleri.com):

1.Adana (Dündarlı, Sarıçam, Yüreğir)

2.Aksaray (Koçhisar)

3.Akşehir

4.Amasya

5.Ankara

6.Aydın

7.Bayburd (Kelkid)

8.Birecik (Araban, Merzüman, Suruç)

9.Bolu (Mudurnu, Todurga)

10.Bozok (Yozgat)

11.Çankırı

12.Çorum (Osmancık)

13.Diyarbekir (Bertiz, Savur)

14.İçel (Mud)

15.Halep

16.Hamid (Eğridir, İrle)

17.Hüdavendigâr (Bursa)

18.Karaman

19.Konya

20.Karesi (Giresun, İvrindi)

21.Kadirli

22.Kastamonu (Araç, Ayandan, Küre)

23.Kayseri

24.Konya (Alaşehir, Aladağ, Ilgın, Mahmudlar, Turgud)

25.Kütahya

26.Maraş

27.Niğde

28.Ordu (Ünye)

29.Samsun (Kavak)

30.Sivas

31.Trabzon (Çepni, Kürtün)

XV ilâ XIX. yüzyıllar arasında Osmanlı arşivlerine dayanarak araştırma yapan Cevdet Türkay ülke sınırları içinde Çepni, Çepni-yi Çunkar, Çepniyan, Çepnilü, Çepnibor, Çepni Kandemir ve Çepnihacılu adlarıyla yaşam süren Çepnilerin Trabzon, Karesi, Sivas, Tokat, Aksaray, Urfa, Saruhan, Kefe, Karahisar-ı Şarkî, Kocaeli, Kayseri, Adana, Çıldır, Erzurum, Kars, Ahıska, Halep, Aydın, Kütahya, Akşehir, Canik, Hamid, İçel, Bozok, Maraş, Karaman, Soma, Rumkale, Birecik, Paşa (Dimetoka), Mudanya kaza ve sancaklarında oturduklarını ifade etmektedir (Bostan, TA/VI:307). Yusuf Halaçoğlu da Çepnilerin Halep Türkmenleri içinde Rakka, Bozulus Türkmenleri içinde de Ankara Keskin ve Şereflikoçhisar, Balıkesir, Manisa, Aydın, Trabzon, Giresun, Görele, Torul, Kürtün, Maraş, Adana, Konya, Çorum ve Isparta Gölhisar’da yaşadıklarını kaydetmektedir (Agy, TA/VI:307).

Çepni boyunun Anadolu’da XX. yüzyıl itibariyle durumunu ise Ege yerelinde yine Faruk Sümer, Türkiye genelinde ise Tuncer Gülensoy çıkarmışlardır. Ege ve Güney Marmara bölgelerinde yaşayan Çepniler ve yerleşim alanları şöyledir:

I. BALIKESİR – Merkez Köyler: 1.Karamanlar, 2.Çukur Hüseyin, 3.Bahçedere (Kavak Başı), 4.Çoraklık (Çiğner), 5.Aynaoğlu, 6.Düpecik, 7.Ortamandıra, 8.Kabukdere (Söğütkırı), 9.Deliklitaş, 10.Yaylacık, 11.Köteyli, 12.Gökçeören, 13.Macarlar, 14.Kuşkaya, 15.Yeşiller.

Bigadiç Köyleri: 15.İnkaya, 16.Çiftlik, 17.Güvem, 18.Akyar, 19.Elyapan, 20.Yumruklu, 21.Kozpınar.

Manyas Köyleri: 22.Kapaklı, 23.Kalebayırı.

Balya Köyleri: 24.Kocabük, 25.Değirmendere.

Sındırgı Köylerinden; 26.Cehennemdere (Koca Sinan),

Kepsut Köylerinden; 27.Armutlu,

Susurluk Köylerinden; 28.Danaveli,

İvrindi Köylerinden; 29.Soğanbükü.

II. İZMİR – Bergama Köyleri: 1.Sarıdere, 2.Narlıca, 3.Tepeköy, 4.Pınarköy, 5.Karalar, 6.Deliktaş.

Mustafakemalpaşa Köyleri: 7.Hamzababa, 8.Zeamet.

III. MANİSA – Saruhanlı Köyleri: 1.Çepni Harmandalı, 2.Çepni Muradiye, 3.Kemiklidere, 4.Tirkeş.

Akhisar Köyleri: 5.Sünnetçiler, 6.Yatağan.

Turgutlu Köyleri: 7.Çepni Bektaş, 8.Çepnidere, 9.Gökgedik.

Soma Köyleri: 10.Karaçam, 11.Ularca.

IV. AYDIN – Merkez Köylerden; 1.Terziler,

Tire Köylerinden; 2.Çayırlar (Çaybaşı).

Söke Köylerinden 3.Sagular, 4.Helvacılar. (TDTD/LX:13-14)

Türkiye genelinde ise Oğuz boyları sırasına uygun olarak verilen Çepni (Çetmi) Boyunun Anadolu’daki dağılımı ise şu şekildedir:

1. Çepni – Afyon İli, Sandıklı İlçesi, Hocalar Köyü

2. Çetmi (Lâdik) – Amasya İli, Gümüşhacıköy İlçesi

3. Çepni Şabanlı – Ankara İli, Şereflikoçhisar İlçesi, Ağaçören Köyü

4. Çepni – Balıkesir İli, Bandırma İlçesi, Edincik Köyü

5. Yeni Çepni (Çerkezçetni) – Bilecik İli, Bozüyük İlçesi

6. Yürük Çetmi – Bilecik İli, Bozüyük İlçesi

7. Çepni – Bolu Merkez

8. Çepni – Bolu İli, Mudurnu İlçesi

9. Çepni – Bursa İli, Mudanya İlçesi

10. Küçük Çetmi – Çanakkale Merkez, Küçükkuyu Bucağı

11. Büyük Çetmi (Yeşilyurt) – Çanakkale İli, Ezine İlçesi

12. Çetmi – Çorum İli, İskilip İlçesi

13. Gölet Çetmi – Çorum İli, Kargı İlçesi

14. Çepni – Giresun İli, Espiye İlçesi

15. Çetmi (Çayırlı) – İzmir İli, Tire İlçesi

16. Çepni – Kastamonu İli, Çatalzeytin İlçesi

17. Çetmi – Kastamonu İli, Taşköprü İlçesi

18. Çepni – Kastamonu İli, Tosya İlçesi

19. Çepni (Çiçekdağı) – Kırşehir Merkez

20. Çetmi – Konya İli, Beyşehir İlçesi, Üzümlü Beldesi

21. Çetme – Konya İli, Doğanhisar İlçesi

22. Çetmi – Konya İli, Hadım İlçesi, Taşkent Beldesi

23. Çepniharmandalı (Yobazharmandalı) – Manisa İli, Saruhanlı İlçesi

24. Çepnimuradiye – Manisa İli, Saruhanlı İlçesi

25. Çepnibektaş – Manisa İli, Turgutlu ilçesi

26. Çepnidere – Manisa İli, Turgutlu İlçesi

27. Çepni – Samsun İli, Alaçam İlçesi

28. Çitme – Sivas İli, Divriği İlçesi, Gedikpaşa Köyü

29. Çepni – Sivas İli, Gemerek İlçesi

30. Dereçepni (Kötüçepni) – Yozgat İli, Boğazlıyan İlçesi

31. Yazıçepni – Yozgat İli, Boğazlayan İlçesi (Gülensoy, THBAY/1979:88-89)

[1] Yıkılışları 1419 ile 1420 seneleridir.

[2] Çepni lideri Kuşdoğan’ın ismine benziyor.V

Ana Sayfa|

Hakkımda|

Kitaplarım|

Alternatif Eksenler|

Harşit Çepnileri|

Fotoğraf Galerisi|

Ziyaretçi Defteri|

İletişim|

Tasarım & Hosting
Atak Domain