Ana Sayfa
Hakkımda
Kitaplarım
Alternatif Eksenler
Harşit Çepnileri
Bahçecik Tarihi
Köşe Yazılarım
Şiirlerim
Tebliğ-Konferans
Haberler
Fotoğraf Galerisi
Ziyaretçi Defteri
İletişim
Her türlü sorunuzu buradan sorabilirsiniz.
TÜRKİ (TÜRKOFON) MİLLETLER TOPLULUĞU
“Türk Birliği"nin bir gün hakikat olacağına inancım tamdır. Ben görmesem bile gözlerimi dünyaya onun rüyaları içinde kapayacağım. Türk Birliği"ne inanıyorum. Onu görüyorum. Yarının tarihi yeni fasıllarını Türk Birliği ile açacak. Dünya sükûnunu bu fasıllar içinde bulacaktır. Türklüğün varlığı bu köhne âleme yeni ufuklar açacak. Güneş ne demek, ufuk ne demek o zaman görülecek.”
Bildiniz, Atatürk. Ya bu kimin?
“Ancak bahar sellerini ne kadar engellemeye, önüne bentler çekmeye çalışırsanız çalışın; su yine de kendi yolunu açacaktır. İşte tarih nehri ile de aynısı olmuş ve ‘soğuk savaş" engelini yıkan tarih, insanlık kanunlarıyla belirlenen esas yatağına dönmüştür. Halklarımız arasında karşılıklı anlayış ve güven duygusu oluştu. Dostluk etkili bir işbirliğinin en güvenilir garantisidir. Bu durum bizi umutlandırıyor.”
(Nazarbayev)
Öncelikle Türkler akraba topluluklarını iyi öğrenmek ve sıkı tanımak zorundalar. Bazen bir Rus güreşçi, bazen bir Bulgar halterci, bazen Dağıstan’lı bir boksör, bazen de bir Finli çekiççi ismen tanıdık gelebilir size. Adlarındaki - ev, - ov,’ları, - sen, son’ları, -of’ları, - ovski’leri, - viç’leri, - enko’ları, - es, - os’ları, - men, - man’ları çıkarırsanız belki daha da tanıyış çıkabilirsiniz.
Hepimiz birkaç yüz milyonluk Türk Dünyası’ndan haberdarız da Fenerbahçe Azerbaycan’ın Turan takımıyla Avrupa Kupası maçını oynadığında kimsenin aklına akrabalık ve kardeşlik gelmemişti. Keza; boksta, karatede, güreşte Özbek veya Kazak veya Tatar veyahut Afgan sporcuyla karşı karşıya geldiğimizde rakibimize Yunanlı muamelesi yapmıyor muyuz? Kime karşı hırslanıyoruz ve niye?
İşin aslı birbirimizi sevmiyoruz. ‘Mış gibi’ yapıyoruz ama beşeri münasebetlerimizde soydaşlarımıza karşı kırıcı, kardeşlerimize karşı da incitici davranışlar sergileyebiliyoruz. Ama Avrupalılara sıra geldi mi, bizden centilmeni yok. Niye? ‘Desinler’ diye..
Mazisinden kaçan ve ailesinden utanan klasik Türk filmi modeli mi yoksa? ‘Ben bunlara benzerim ama ben bunlardan değilim, vallahi – billahi de sizdenim, sizin gibilerdenim’ psikozu mu bu? Hem arslan – kaplan hamaseti hem yavru ceylan cesareti. Çıktığı yeri ve yerdekileri beğenmemek diye bir şey yok. Kim olduğumuzu önce kendimize hatırlatacağız.
“Sana kendimi getirdim / Belki unutmuşundur”
[1]
T Ü R K İ M İ L L E T L E R T O P L U L U Ğ U P R O J E K S İ Y O N U
Amblemi
:
Kısa Adı
:
TÜRKOFON
İngilizce
Adı:
Turkophon Nations
Sloganı
:
Adalet, Şecaat, Merhamet
Yürütme Konseyi
: 3 üyeli; Türkiye daimi üye, diğer 2 üye 3 senede bir seçimle
Merkezi
:
Erzurum
Temsil Düzeyi
:
Bakan
Proje Zamanlaması
:
2009 – 2019 (10 yıl)
Uygulama Alanı
:
Türk Dünyası
Stratejik Planlama
:
o
Ortak Gümrük
o
Ortak Vize
o
Ortak Alfabe
o
Ortak Para Birimi (Lira)
o
Ortak Gazeteler
o
Ortak TV ve radyolar
o
Ortak Müzeler
o
Ortak Demiryolu İşletmeciliği
o
Ortak Karayolu İşletmeciliği
o
Ortak Havayolları İşletmeciliği
o
Tarımsal İşbirliği Enstitüsü
o
Turizm İşbirliği Enstitüsü
o
Haberleşme İşbirliği Enstitüsü
o
Ticaret İşbirliği Enstitüsü
o
Küçük Ölçekli Sanayi İşbirliği Enstitüsü
o
OSB İşbirliği Enstitüsü
o
Hidro, Termik ve Nükleer Santraller İşbirliği Enstitüsü
o
Tarih Araştırmaları İşbirliği Enstitüsü
o
İnsan Hakları İşbirliği Enstitüsü
o
Türk Dünyası Oyunları (Geleneksel Sporlar)
o
Türk Dünyası Futbol Federasyonları Birliği
o
Türk Dünyası Kadınlar Birliği (TKB)
o
Türk Dünyası Öğrenci Birliği (TÖB)
o
Türk Dünyası Sivil Teşekküller Birliği (TÜSTEB)
o
Türk Dünyası Evlendirme Dairesi (TED)
o
TÜRKYÖV (Türk Dünyası Yüksek Öğrenin Vakfı)
o
TÜRKSİAD (Türk Dünyası İş Adamları Derneği)
o
TÜRKSAV (Türk Dünyası Sanatçılar Vakfı)
o
TÜRKHOD (Türk Dünyası Halk Oyunları Derneği)
o
Türk Dünyası İktisat Konseyi (TÜİKON)
o
Türk Dünyası Tarım Konseyi (TÜTKON)
o
Türk Dünyası Kültür Konseyi (TÜKKON)
o
Türk Dünyası Yatırım Konseyi (TÜYKON)
o
Türk Dünyası Hukuk Konseyi (TÜHKON)
o
Türk Dünyası Eğitim Konseyi (TÜEKON)
o
Türk Dünyası Sağlık Konseyi (TÜSKON)
o
Türk Dünyası Çevre Konseyi (TÜÇKON)
o
Türk Dünyası İşçi Sendikaları Konfederasyonları Birliği (TÜD-İŞ)
o
Türk Dünyası Memur Sendikaları Konfederasyonları Birliği (TÜM-SEN)
o
Türk Dünyası Bilimler Akademisi (TÜBİAK)
o
Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi’ne işlerlik (9. zirve)
o
Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı’na işlerlik (12. zirve)
o
TÜRKSOY’a (Türk Kültür ve Sanat Ortak Yönetimi) işlerlik
o
TÜDEV’e (Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Vakfı)
o
TİKA’ya (Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı) işlevsellik
o
TDBB’ye (Türk Dünyası Belediyeler Birliği) işlerlik
o
TÜRK-PAR’a (Türkçe Konuşan Ülkeler Parlamentolar Arası Birliği) işlerlik
o
ECO’ya (Ekonomik İşbirliği Örgütü) tüm Türk topluluklarının alınması
P R O F İ L L E R V E İ S T A T İ S T İ K L E R
1 – TÜRKİYE : Türk Dünyasının ağabeyi. İslam Dünyasının sömürge edilemeyen tek ülkesi. Üçüncü Dünya Ülkelerinin kurtuluş efsanesi. Gücünün farkında olmayan dev.
Nüfusu 73 milyon. Ve bu nüfusun %65’i genç. Ekonomik büyüklükte Dünya 17.si.. Başkenti Ankara. Yüzölçümü 815 bin km2. Anadolu; Türklüğün kalbi. Erzurum, Sivas, Kayseri, Konya, Antalya, Aydın, Balıkesir, Kastamonu, K.Maraş..
2 – ÂZERBAYCAN : Odlar diyarı. Şiir ve türkü coğrafyası. M.Emin Resulzade’nin, Bahtiyar Vahapzade’nin, Ebulfez Elçibey’in memleketi.
Nüfusu 9 milyon. Yüzölçümü 88 bin km2. Ekonomi yüksek graviteli Hazar petrolleri ile doğalgaza dayalı. Başkent Bakü. Diğer; Gence, Şirvan, Seki, Şamahı..
3 – KAZAKİSTAN : En geniş topraklı bağımsız devletimiz. Kullanmasa da uzay üssü (Baykonur), kullanamasa da nükleer silah sahibi. Yanı sıra petrol ve doğalgaz devi. Önümüzdeki çeyrek asrın en gözde ülkesi.
Nüfusu henüz 16 milyon. Bu nüfusun 5 milyon kadarı ise Rus,
[2]
Ukrain ve Alman. Yüzölçümü 2 milyon 724 bin km2. Son Başkenti kuzeydeki Astana. Diğer; Alma Ata, Aktav, Kökçetav, Cambul, Kızıl Orda..
4 – ÖZBEKİSTAN : Ortaasya’nın en kalabalık Cumhuriyeti. Türkistan’ın beyni. İslam Kerimov’un kaprisleriyle izole diyar.
Özerk Karakalpakistan dâhil nüfusu 29 milyon, yüzölçümü 447 bin km2. Başkent Taşkent. Diğer; Buhara, Semerkant, Hokand, Fergane, Andican..
5 – KIRGIZİSTAN : Yaşayan en eski Türk topluluğunun devleti. Cengiz Aytmatov’un memleketi. At, kımız ve kıl çadır.
Nüfusu 5.4 milyon. Yüzölçümü 199 bin km2. Başkent Bişkek. Diğer; Oş, Celâlâbad, Narin, Talas, Manas..
6 – TÜRKMENİSTAN : Türkmenbaşı ve Ruhnâme. Ortaasya’nın İsviçre’si. Hem atayurdumuz hem doğalgaz menbaımız.
Nüfusu 5.1 milyon. Yüzölçümü 488 bin km2. Başkenti Aşkâbad. Diğer; Türkmenbaşı, Türkmenâbad, Daşoğuz, Nebit Dağ, Kızıl Arvat..
7 – TACİKİSTAN : Beşistan’ın (Eskiden Türkistan’dı) 5’incisi. Tacikler Farisi lakin Sünni. İlk Müslüman Türk topluluğu Karluklar burada yaşıyor.
Nüfusu 7.4 milyon. Bunun 2.1 milyonu Özbek, Türkmen, Kırgız, Tatar, Karluk. Yüzölçümü 143 bin km2. Başkenti Duşanbe. Diğer; Gürcan, Kulab, Bekâbad, Ura, Kurgan..
8 – KKTC : Yavru vatan. Dr. Fazıl Küçük ile Rauf Denktaş’ın azim ve fedakârlığının eseri. Jeopolitik der ki Doğu Akdeniz feneri. Strateji de der ki Türkiye’nin böğrüne uzanmış bıçak.
Nüfusu 280 bin. Yüzölçümü 3.355 km2. Başkenti Lefkoşa. Diğer; Girne, Gazimağusa, Güzelyurt.
9 – DOĞU TÜRKİSTAN : Çince adıyla "Sinkiang Uygur Özerk Bölgesi. 1949’dan beri Kızıl Çin işgalinde. Altın, uranyum ve doğalgaz dâhil her türlü madene sahip. Sadece Tarım Havzasının petrol rezervi 74 milyar varil. Çin, bölgeyi hem zulümle sömürüyor hem de göçmenlerle Çinlileştirmeye hız veriyor. Lop Nor yöresindeki Nükleer denemelerin sonuçları Uygurlar için tam bir felaket. İnsan kaybı daha şimdiden 200 bini aşmış durumdadır. Uygarlığın öncüleri onlardı, şimdi sefil bir hayata arasıra isyanlarda olsa katlanmaktalar.
Nüfusu bize göre 44 milyon; bunun 30 milyon kadarı ise Müslüman, onun da 25 milyon civarı Uygur Türkü. Çinlilere göre ise 20 milyonluk nüfus var; 12 milyonu Türk, 8 milyonu Çinli. Yüzölçümü 1 milyon 828 bin km2. Başkenti Urumçi. Diğer; Kaşgar, Turfan, Hoten, Gulca, Yarkent..
10 – MOĞOLİSTAN : Moğollar Türk değildir ama dilleri Türkçeyle akrabadır. Cengiz Han’dan sonra Moğolların çoğu Türkleşmiştir.
Nüfusu 2.2 milyon. Bunun 300 bin kadarı Altay, Uranhay, Kırgız, Özbek ve Uygur Türkü. Yüzölçümü 1 milyon 565 bin km2. Başkent Ulan Bator. Türkler ağırlıklı olarak Bayan Ülgen şehrindeler. Diğer; Ulangom, Sükbator, Darşan, Altay..
11 – ARNAVUTLUK : İskender Bey’in ve Enver Hoca’nın memleketi. İnatçılıklarıyla meşhur Arnavutlar Alan asıllıdır. Albania tabiri buradan gelir. Köken itibariyle Türklerle akrabalıkları İslâmiyete girişlerini kolaylaştırmıştır.
Nüfusu 3.6 milyon. Eskiden bu nüfusun %70’i Müslümandı, şimdilerde %50’lere kadar indi. Misyonerlik almış başını gidiyor. Yüzölçümü 29 bin km2.
Başkent Tiran. Diğer; Dıraç, Elbasan, Berat, İşkodra..
12 – BOSNA HERSEK : Mavi zambaklar ülkesi. 20. yy’ın son soykırımında 300 bin can verdiler. Boşnaklar, Peçeneklerin Avrupa’daki devamıdır. Hıristiyanlıktayken bile kendilerine özgü mezhepleri
[3]
tek tanrılıydı, İslâmiyete gönüllü girdiler.
Nüfusu 4.8 milyon. Bunun 2 milyonu Sırp ve Hırvat. Yüzölçümü 51 bin km2. Başkenti Saraybosna. Diğer; Mostar, Tuzla, Foça, Srebrenika..
13 – KOSOVA : Balkanların taze devleti. Devlet öncesinde UÇK (Ulusal Kurtuluş Ordusu). Rugova & ABD ortaklığıdır. Dakikasında tanıdık.
Nüfusu 2.2 milyon. Bunun % 90’ı Arnavut. Yüzölçümü 11 bin km2. Başkent Piriştine. Diğer; Prizren, Mamuşa, Mitroviça..
14 – MAKEDONYA : Balkan Savaşlarında kaybettiğimiz diyar. Yunanistan’ın zoruyla Eski Yugoslavya Cumhuriyeti diye anılıyor.
Nüfusu 2.1 milyon. Bunun yarıya yakını Müslüman veya Türk. Yüzölçümü 28 bin km2. Başkenti Üsküp. Diğer; Kumanova, Ohri, Debre, Usturumca..
15 – GAGAVUZYA : Oğuz ağzıyla Gagauz-Yeri. Diğer ismiyle Gökoğuzlar. Osmanlı’nın Basarabya dediği, SSCB’nin dağılmasıyla bağımsız olan Moldova Cumhuriyeti’ne bağlı ve 1994’den beri özerk devlet statüsündeler. Türkiye Cumhuriyeti’nin de özel ilgisine mazharlar.
Nüfusu 200 bin ve hepsi Ortodoks Türk. Fakat dilleri ve milli kültürleri Hıristiyanlık altında ezilmemiş. 250 bin Gagavuz da Rusya ve komşu cumhuriyetlerde mukim. Yüzölçümü 1.835 km2. Başkent Komrat. Diğer; Çadır-Lunga, Taraklıca, Vulkaneşti.
16 – KIRIM ÖZERK CUMHURİYETİ : Mustafa Cemiloğlu’nun ve Kırım Tatarlarının varlık – yokluk mücadelesinin tatlı meyvesi. Sürgünler ve katliamlar sonrası henüz yeni yeni yeşeren devlet. Ukrayna’nın bir parçası ve Rusya’ya karşı Türkiye’nin Ukrayna’yla kesişim kümesi.
Nüfusu 2 milyon. Şimdilik bunun 250 bini Türk. Ama Ortaasya’dan Kırım Tatarları peyderpey gelmeye devam ediyorlar.
[4]
Yüzölçümü 26 bin km2. Başkenti Akmescit (Simferepol). Diğer; Akyar, Kefe, Kerç, Yalta, Gözleve..
17 – ÇEÇENYA : Kafkas kartallarının ülkesi. Ki her biri ayrı Şâmil. 1991’de Cahar Dudayev’le bağımsızlık şerbetini tattı. Bunun için önce 5 yıl, ardından 10 yıl şehitlerle bayrağına can kattı. Halen de canlı..
[5]
Nüfusu 1.2 milyon. Yüzyıllardır savaştıkları Rusya’nın 120’de 1’i. Nüfusun önemli bir kısmı yetim, yaralı ve mülteci. Yüzölçümü 15 bin km2. Yani Rusya Federasyonu’nun 1140’da 1’i. Başkenti Caharkale (Grozni). Diğer; Urus-Martan, Argun, Gudermes, Şali..
18 – GÜNEY ÂZERBAYCAN : Fuzuli’ler, Şehriyar’lar diyarı. 1946’dan beri İran işgalinde ve 62 senedir İranlılaştırma dayatmalarıyla karşı karşıya. Türkçe bile yasak.
Nüfusu 28 milyon.
[6]
Yüzölçümü 280 bin km2. Başkent Tebriz. Diğer; Zencan, Hoy, Erdebil, Makü, Urmiye..
19 – AFGANİSTAN : Tarih boyu Türk diyarı. Gazneliler, Gurlular.. 1979’da başlattıkları cihadı 1989’da bitirdiklerinde Sovyetler Birliği de beraberinde bitmişti. Ama etnik kavgayı bitiremediler. SSCB gitti, ABD geldi.
Nüfusu 28 milyon ama bunun önemli bir kısmı sakat. Nüfus olarak Kalaç Türklerinin soyundan gelen Peştunlar (Gılzay) çoğunlukta;
[7]
Tacikler (Fars) ve Hazaralar (Türk) sonra geliyor. Özbek ve Türkmenler ise 2 milyonun üzerinde. Yüzölçümü 652 bin km2. Başkent Kâbil. Diğer; Kandehar, Herat, Bağlan, Mezar-ı Şerif..
20 – PAKİSTAN : İslâm Dünyası’nın ilk atom bombasına sahip ülkesi. Muhammed İkbâl’i, Muhammed Ali Cinnah’ı ve Ziya ül-Hak’ı doğuran diyar. Katıksız Türk dostu olmaktan öte 5 milyon civarında Hintçe konuşan Ortaasya kökenli Türklere (Mevâtiler) de sahiptir.
Nüfusu 165 milyon. Bunun 5 milyon civarı Peştun. Kuzey Toprakları (Keşmir) ise yüzbinlerce Türk’ü barındırıyor. Yüzölçüm toplamı 804 bin km2. Başkenti İslâmabad. Diğer; Lâhor, Multan, Peşaver, Şükür, Belâ..
21 – BANGLÂDEŞ : Eski adıyla Doğu Pakistan. Daha zayıf, daha fakir ama aynı kardeş, aynı dost. Muson yağmurları ülkesi.
Nüfusu 155 milyon. Yüzölçümü 144 bin km2. Kilometrekareye 1020 kişi. Başkenti Dakka. Diğer; Cittagong, Narayanganj, Maymansingh..
22 – KEŞMİR : Müslüman Keşmir hem coğrafi hem insani olarak paramparça. Birincisi; Âzad Keşmir ki Pakistan’ın kontrolünde bağımsız devlet.
[8]
İkincisi; Hint işgalindeki Jamnu & Keşmir. Üçüncüsü; Çin işgalindeki Aksai (Aksay). Dördüncüsü ise Pakistan’ın eyaleti (Northern Areas) olan Kuzey Keşmir.
Toplam nüfusu 18 milyon civarında. Kuzeyde, bilhassa Gılgıt, Hunza, Nagar ile Skardu’da mekânlarıyla isimdaş Türkler yaşıyor ve sayıları 1 milyona yakın. Karakurum Türkleri olarak da biliniyorlar. Toplam yüzölçümü 174 bin km2. Başkentleri; Muzafferâbad (Âzad Keşmir), Jamnu (kışlık), Srinagar (yazlık), Gılgıt
(Kuzey Toprakları). Diğer; İskenderâbad, Gâhkuş, Aliâbad, Kaplu..
23 – HİNDİSTAN MÜSLÜMANLARI : Dünyadaki en büyük Müslüman azınlık bu ülkede. Ülke nüfusunun (1 milyar 140 milyon) %13.5’i Müslüman. Bu da 155 milyon eder ki Endonezya ve Pakistan’dan sonra en kalabalık 3. İslâm ülkesi demektir.
Zaten Hindistan Müslümanları, Pakistan ve Bangladeşlilerle aynı soydan. Hatta Müslüman nüfus içerisinde 10 milyona yakın Türk – Moğol kökenli guruplar var. Tıpkı Pakistan’da olduğu gibi.
Hindistan’daki Müslümanlar, daha çok ülkenin kuzeyinde ve Pakistan ile Bangladeş’e (Doğu Pakistan) sınır olan eyaletlerde yaşıyorlar. Mesela; Assam, Utar Pradeş, Batı Bengal, Bihar, Lakşadvip, Delhi, Maharaştra, Kerala ve Tamil Nadu.
Gücerat, Goa ve Agra gibi tarihi şehirlerin haricinde Urdu – Türkmen geleneğindeki âbad’lı şehirler de önemli miktarlarda Müslüman nüfus barındırır: Haydarâbad, Ahmedâbad, Allahâbad.
Kurtuluş Savaşı’mızda Hint Yarımadasındaki tüm Müslümanların katıksız desteği vardır. Ve hâlâ da bize bakarlar.
24 – SAHA ÖZERK CUMHURİYETİ (YAKUTYA) : Rusya Federasyonu’nun en büyük parçası. En kuzeydeki en eski Türkler. Şamanlık da var, Ortodoksluk da var. Başta elmas, petrol, doğalgaz, altın, uranyum; ne arasanız var.
Nüfusu 1.1 milyon. Bunun %50’si Yakut Türkü. Yüzölçümü 3 milyon 103 bin km2. Başkenti Yakutsk. Diğer; Aldan, Mimyi, Lensk, Üst Nera..
25 – ALTAY ÖZERK CUMHURİYETİ : Seyyar Türk adlarından. Dağlık (Gorno) Altay. Pazırık Kurganı burada. Ak – Din dedikleri Şamanizm artığı bir inanışları var. Ve de Rus Ortodoksluğu..
Nüfusu 250 bin. Bunun yarısı da Rus. Yüzölçümü 93 bin km2. Başkenti Gorno – Altaysk. Diğer; Ulagan, Üst – Kan, Onguday, Koş – Ağaç..
26 – HAKASYA ÖZERK CUMHURİYETİ : Yenisey Kırgızları. Asıl adları Koraylar. Manas’ın Şamanist torunları.
Nüfusu 600 bin. Ve bunun 3’te 2’si Rus. Yüzölçümü 62 bin km2. Başkent Abakan. Diğer; Çernogorsk, Abaza, Şira.
27 – TUVA ÖZERK CUMHURİYETİ : 1926 – 1944 yılları arası Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti olarak bağımsızdı. Geleneksel dinleri Budizmle karışık Şamanizm.
Nüfusu 400 bin. Bunun 300 bini Tuva. Ayrıca 30 bin Tuva da Moğolistan’da yaşıyor. Yüzölçümü 170bin km2. Başkenti Kızıl. Diğer; Turan, Çadan, Erzin, Narin, Emi..
28 – BURYATYA ÖZERK CUMHURİYETİ : Buryatlar Moğol – Türk karışımıdır. Dinleri de Şamanizm – Budizm karışımı. Rusya Federasyonu’nun Çita Oblastı’ndaki Aga Buryatya Otonom Bölgesi ise devamı sayılır.
Her ikisinin toplam nüfusu 1.3 milyon. Bunun yarıdan fazlası Rus. Toplam yüzölçümü 370 bin km2. Başkenti Ulan – Ude. Diğer; Baykal, Kahta, Zakamensk, Kurumkan, Aksa..
29 – ÇUVAŞİSTAN : En eski Türk lehçesine sahip Türk topluluğu. Sanayileşmiş bir ülke. Hıristiyan ve Ortodoks.
Nüfusu 1.6 milyon. 500 bin Çuvaş da komşu cumhuriyetlerde. Yüzölçümü 18 bin km2. Başkent Şupaşkar (Çeboksarı). Diğer; Kanas, Sumerfa, Alatır..
30 – TATARİSTAN : Eski adıyla Kazan Tatarları. İlk Müslüman – Türk Devleti olan İtil Bulgar Devletinin devamıdır. Meşhur sözdür; ‘Bir Rus’u al, hamamda 7 kere yıka, altından Tatar çıkar’. Petrol ve doğalgaz ülkesidir.
I.Dünya Savaşı sonlarında İdil – Ural Devleti’ni kurmuşlardı. Yusuf Akçura, Reşit Rahmeti Arat, Sadri Maksudi Arsal, Musa Carullah, Abdullah Tokay, Ayaz İshaki gibi meşhur değerler yetiştirmişlerdir.
Nüfusu 4.5 milyon. Nüfusunun 3’te 1’i Rus’tur. Dünyadaki toplam Tatar nüfusu ise 20 milyonun üzerindedir. Yüzölçümü 68 bin km2. Başkent Kazan. Diğer; Yarçallı, Bögilme, Elmet, Çistay..
31 – BAŞKURTİSTAN : Özgün ismiyle Başkortostan. Ülke olarak Asya ile Avrupa’nın birleştiği yerdedir.
[9]
Petrol ve doğalgaz sanayisi gelişmiştir. Tarihçi Zeki Velidi Togan, İslâm aksiyoneri Abdürreşid İbrahim ile meşhur siyasetçi ve düşünür Sultan Galiyev’in memleketidir.
Nüfusu 4.2 milyon. 1 milyona yakın Başkurt da diğer cumhuriyetlerde yaşamaktadır. Yüzölçümü 144 bin km2. Başkenti Ufa (Urfa’nın küçük kardeşi). Diğer; Sterlitamak, Salavat, Işımbay, Kumertav..
32 – DAĞİSTAN ÖZERK CUMHURİYETİ : Dağlar ülkesi. Kavimler mozaiği: Avarlar, Dargınlar, Lezgiler, Kumuklar, Laklar, Ruslar, Azeriler, Tabasaranlar, Çeçenler, Rutullar, Agullar, Nogaylar, Tsakhurlar, Cuhutlar (Dağlı Yahudi), Terekemeler, Karapapaklar, Kıpçaklar, Balkarlar..
Kafkas Kartalı Şeyh Şâmil de Dağistan’lı bir Avar Türküydü. Bayanlar Sırıkla Yüksek Atlama Dünya Rekortmeni Elena Işınbayeva da Dağistan’lı.
Nüfusu 3 milyon. Rusya içinde nüfusu en çok artan diyar. Yüzölçümü 50 bin km2. Başkenti Mahaçkale. Diğer; Derbent, Kızılyar, İzerbaş, Buynak..
33 – ACARİSTAN ÖZERK CUMHURİYETİ : 1921 Kars Antlaşması’yla Türkiye garantörlüğü altındaki Müslüman ülke. Gürcüce konuşan Acaralar yada Ağaçeriler Türkmendir. Bölgede Hıristiyan Gürcü fanatikliği ve misyonerliği hüküm sürmektedir. İslâm nüfusu yarının altına düşmüştür. Gürcistan, bölgenin özerk yapısına da sık sık müdahale etmektedir.
Nüfusu 500 bin. Yüzölçümü 2.900 km2. Başkent Batum. Diğer; Keda, Kobuleti, Helvaçavuri, Hulo..
[10]
34 – ABHAZYA : En taze cumhuriyet. 1994’ten beri verilen bağımsızlık mücadelesi Rusya’nın desteğiyle sonuç verdi.
Nüfusu 250 bin. Bunun 100 bin kadarı Müslüman Abhaz, 50 bini Megrel (Hıristiyan Laz), kalanı ise Rus ve Ermeni. Yüzbinlerce Abhaz ve Megrel de diğer cumhuriyetlerde yaşamaktadır. Yüzölçümü 8.600 km2. Başkenti Sohum (Suhumi). Diğer; Gagra, Gali, Gaduata, Oçamçira.
35 – OSETYA : O da yeni cumhuriyetlerden. Rusya ile ABD’nin Gürcistan üzerindeki nüfus mücadelesinden doğdu. Osetler Alan asıllıdır ve Türklerle akrabadır. Bağımsız olan Güney Osetya. Oysa asıl Osetya kuzeyde Rusya Federasyonu içerisinde.
Her ikisinin toplam nüfusu 900 bin civarında. Bunun 3/2’si Oset, 3/1’i Rus. Osetler Ortodoks. Toplam yüzölçümleri 12 bin km2. Başkentler; Vladikavkaz (Kuzey), Tsinvali (Güney). Diğer; Beslan, Mozdok, Alagir.
36 – KARAÇAY – ÇERKES ÖZERK CUMHURİYETİ : Karaçaylar Balkarların bir koludur. Onlar da II.Dünya Savaşı sırasında Ortaasya’ya sürülenlerden. Çerkezler ise sürgünü daha eski ve daha derin yaşayanlardır.
Nüfusu 500 bin. Çoğunluğu Müslüman. Yüzölçümü 14 bin km2. Başkent Çerkesk. Diğer; Karaçayevsk, Zelençukkaya, Üst Dzeguta..
37 – KABARDEY – BALKARYA ÖZERK CUMHURİYETİ : Kabardeyler 1864 Çerkez Sürgününden beri, Balkarlar ise 1944 Sürgününden beri çileli ve dağınıklar.
Nüfusu 1 milyon. Bunun yarıdan fazlası Kabardey, yarıdan azı ise Rus, Balkar ve diğer topluluklardır. En az 1 milyon Kabardey – Balkar da dış bölgelerde yaşamaktadır. Yüzölçümü 12.500 km2. Başkenti Nalçik. Diğer; Baksan, Nartkale, Tırnavuz, Çegem..
38 – İNGUŞYA ÖZERK CUMHURİYETİ : Sürgünde ve savaşta Çeçenlerle kaderdaş bir topluluk. Rusya Federasyonunun en küçük idari birimi. Müslüman.
Nüfusu 300 bin. Bunun yarısı İnguş. Bir o kadar İnguş da bölge dışında yaşıyor. Yüzölçümü 3.330 km2. Yeni başkent Magas. Diğer; Nazran, Melgobek.
39 – ADİGEY ÖZERK CUMHURİYETİ : Osmanlı Tarihi’nin (1864) acı hatırası. Sürgün, soykırım ve işgal. Sovyetler Birliği içinde nüfusuna göre en çok şehit veren ve en çok kahraman çıkaran diyar.
Nüfusu 500 bin ama bunun ancak 3/1’i Adigey. Çoğunlukta ise Ruslar var. Oldukça kalabalık olan Adigeyler hem azalmış hem de dağılmış durumdalar.
[11]
Yüzölçümü 7.800 km2. Başkenti Maykop. Diğer; Adıgeysk, Yablonovsk, Enem, Tahtamukay..
40 – TÜRKMENELİ : Irak’ın kuzeyinde ‘de facto’ devlet. Cumhuriyetin kuruluşundan beri dışarıda kalmanın cezasını katliamlarla ödediler. II.Körfez Savaşı belki de Türkiye’ye ve Türkmenlere tarihi bir fırsat sundu.
Nüfusu her şeye rağmen 3.5 milyon. Yüzölçümü 70 bin (tahmini) km2. Başkent Kerkük. Diğer; Musul, Erbil, Telafer, Tuzhurmatı, Altunköprü..
41 – SANCAK ÖZERK BÖLGESİ : Eski Yugoslavya’dan bağımsızlık alacak son yer. Topraklarının yarısı Karadağ yarısı da Sırbistan içinde kaldı. Bosna – Hersek’in Türk ve İslam Dünyası ile doğrudan bağlantısı buradan.
Nüfusu 500 bin. Bunun yarıdan fazlası Müslüman. Yüzölçümü 8.700 km2. Başkenti Yeni (Novi) Pazar. Diğer; Yeni Varoş, Siyenika, Plav, Rozay..
42 – MACARİSTAN : Eski bir Türk (Hun + Ogur) topluluğu. Haç ile Hilâl’in mücadelesi esnasında unutulanlar önce aydınlar sonra halk arasında canlanmaya başladı. Özellikle Macar Türkologların Türk tarihine katkısı unutulmaz.
Nüfusu 10 milyon. Bunun 1 milyonu Kuman soylu Tekeli (Şekeli), 70 bini Çango. Bundan başka kendilerini Hun torunları olarak niteleyen topluluklar da var. Yüzölçümü 93 bin km2. Başkent Budapeşte. Diğer; Debrecen, Peç, Tekeşfehervar, Miskolç..
43 – MALEZYA : Güneydoğu Asya’daki kardeşlerimiz. Fahri karındaşlarımız. Alın tarihlerini, bakın Johor ve Terengganu
[12]
bayraklarına; fazla söze hacet kalmasın.
Nüfusu 27 milyon. Ülkenin 3’te 2’si Müslüman. Yüzölçümü 330 bin km2. Başkenti Kuala Lumpur. Diğer; İpoh, Johor Baharu, Kelang, Kuala Terengganu..
44 – ENDONEZYA : 1560’lardan beri temasta olduğumuz, gemi ve asker gönderdiğimiz diyar. Gerçi o zamanki Açe Sultanlığı şimdi Aceh Eyaleti. Ama gerek bayraklarıyla gerek konuşmalarıyla kendilerini Türk soylu kabul ediyorlar.
Nüfusu 245 milyon (Açe 5 milyon). Yüzölçümü 1 milyon 920 bin (Açe 57 bin) km2. Başkenti Cakarta. Diğer; Banda Aceh, Medan, Pekan Baru, Semarang..
45 – KARAKALPAKİSTAN ÖZERK CUMHURİYETİ : Özbekistan’a bağlı Mâveraünnehir bölgesi. Tarihi Harzem toprakları. Bizdeki Karapapak yada Terekeme’lerle aynı kol.
Nüfusu 1.3 milyon. Karakalpak, Özbek, Kazak karışık. Yüzölçümü 160 bin
km2. Başkenti Nüküs. Diğer; Ürgenç, Muynak, Çimbay, Kungrad..
46 – NAHCİVAN ÖZERK CUMHURİYETİ : Azerbaycan’ın Türkiye kapısı. Aralarında kara kedi Ermenistan var. Türk Cumhuriyetlerinin Türkiye Cumhuriyeti ile sınırı olan tek kara parçası. Atatürk’ün parayla toprak satın alarak bugünkü bağlantıları hazırladığı köprü. Eski adıyla Sederek, şimdiki adıyla Hasret Köprüsü.
Haydar Aliyev’in ve Ebülfez Elçibey’in sürgünde piştikleri mekân. Türkiye tıpkı Acarya’da olduğu gibi 1921 Moskova ve Kars Antlaşmalarıyla Nahcivan’da da garantördür.
Nüfusu 400 bin. Yüzölçümü 5.500 km2. Başkenti de Nahcivan. Diğer; Babek, Ordubat, Culfa, Şahbuz, Sederek..
47 – TAYMİR ÖZERK BÖLGESİ : Kuzey Sibirya’da Yakutlarla komşu ve akraba Dolgan Türklerinin yaşadığı diyar. Adını yarımadadan alıyor. Rusya Federasyonu’na bağlı. Ortodoksluk ve Şamanlık yaygın.
Nüfusu 50 bin. Nüfusunun yarıdan fazlası Rus’tur. Yüzölçümü 862 bin km2. Başkent Dudinka. Diğer; Norilsk, Karaul, Agapa, Boyarka..
48 – KALMUKYA ÖZERK CUMHURİYETİ : Kalmuklar Moğol bakiyesi Budist topluluklardan. Hem I. hem de II.Dünya Savaşı’nda çok çektiler. Bir ara liderleri Türkiye’ye sığındı. Hazar kıyısında önemli bir enerji yatağı.
Nüfusu 300 bin. Bunun 3/2’si Kalmuk ve diğer Türk kökenli boylar, 3/1’iyse Rus. Asya, Avrupa ve Amerika’da da Kalmuklar yaşamaktadır. Yüzölçümü 76 bin km2. Başkenti Elista. Diğer; Kaspiyski, Ulan Erge, Utta, Sarpa..
49 – MARİ EL ÖZERK CUMHURİYETİ : Eski adıyla Çirmiş olan Mariler, Ural – Altay dil ailesine bağlıdır. Çuvaşistan ve Tataristan’la komşudur. Dinleri; Ortodoksluk, Yerel dinler ve İslâm.
Nüfusu 800 bin. Bunun yarısı Rus, diğer yarısı Çirmiş ve Tatar. Bir o kadar Çirmiş de ülke dışında yaşamaktadır. Yüzölçümü 23 bin km2. Başkenti Yoşkar Ola. Diğer; Volsk, Kozmodemyansk, Kilemari, Kuzener..
50 – UDMURTYA ÖZERK CUMHURİYETİ : Sarmatlarla ve Tatarlarla karışık bir Fin – Ogur kavmi. Diğer ismiyle Otyak yada Beşermen. Urallar’da Tataristan ve Başkurtistan’a sınır. Endüstrisi oldukça gelişmiş. Ortodoksluk ve Şamanlık geçerli.
Nüfusu 1.7 milyon. Bunun 1 milyonu Rus, kalanı Umdurt ve Tatar. Yüzölçümü 42 bin km2. Başkenti İzevsk. Diğer; Sarapul, Votkinsk, Glazov, Uva..
51 – MORDOVYA ÖZERK CUMHURİYETİ : Yine Fin – Ogur topluluklardan. Mordvinler; Mukşa Ulus ve Erza kavimlerinin birleşimidir. Din olarak Ortodoksluk ve Müslümanlık yaygın. Keza, endüstrisi de gelişmiş.
Nüfusu 1 milyon. Ve bunun yarısı Rus, kalanı Mordvin ve Tatar. Yüzölçümü 26 bin km2. Başkent Saransk. Diğer; Ardatov, Ruzayevka, Kovilkino, Sivin..
52 – İRAN TÜRKLERİ : İran’da Güney Âzerbaycan haricinde de ciddi oranda Türk var. Hatta bazı kaynaklara göre ülke genelinde Türk & Fars oranı eşit
[13]
, bazı kaynaklara göre ise Türkler Farslardan daha fazla. Eğer ikincisi doğruysa ilk kez Türkler; çoğunlukta oldukları ülkeyi yönetemiyorlar.
Azerilerden sonra İran’da en kalabalık Türk topluluğu Türkmenler. Sayıları 2.5 milyon civarında. Horasan Türkleri diye de bilinen Türkmenler (Göklen, Yamud, Salur..) Türkistan’ın tabii uzantısı Türkmensahra’da yaşıyorlar. Önemli şehirleri; Meşhed, Gürgen, Sarı, Küçhan..
Üçüncü büyük gurup olan Kaşkayların nüfusu ise 2 milyona yakındır. Geleneksel yaşantıyı sürdüren ve iyi örgütlenmiş bir topluluktur. Güneydeki Fars eyaletinde; ağırlıklı olarak Şiraz, Ardakan ve Fasa gibi şehirler civarında yaşıyorlar.
Safevi Türklerinin hanedanlığından sonra İran’da iktidara hâkim olan Afşarlar; 750 bin civarında nüfuslarına ve İran’da dağınık olarak yaşamalarına rağmen yüksek bürokraside oldukça etkililer. 18.yy’ın sonlarından 20.yy’ın başlarına dek İran’ı yöneten Kaçarlar ise 100 bine inmiş ve dağılmış haldeler.
Yine İran’a hâkim olmuş boylardan Kalaçlar / Halaçlar (400 bin), Güney İran’da yaşayan Hamseler (300 bin), Tahran civarındaki Kengerliler (70 bin), Kirman’daki Pıçakçılar (80 bin), Nişabur’daki Bayatlar (150 bin), Gorgan’daki Timurtaşlar (180 bin), Kuzey İran’daki Şahsevenler (500 bin), Karadağlılar (170 bin), Karapapaklar (50 bin) ve diğer Türk topluluklarıyla (100 bin) birlikte İran genelinde toplam Türk nüfusu 35 milyon civarındadır. İran’ın başkenti Tahran 12 milyonluk bir nüfusa sahiptir ve bunun % 60’ı Türk’tür.
53 – SURİYE TÜRKLERİ : Anadolu’nun güney uzantısındaki Selçuklu ve Osmanlı kalıntısı Türkler. Sayıları 1.5 milyon civarında. Araplaşmış olanlarla birlikte sayının 2 yada 3 kat artması söz konusu.
Bayır – Bucak Türkleri de denilen Suriye Türkleri;
[14]
Halep, Lazkiye, Telkele, Kunteyra ve Şam havalisinde yerleşikler. Ancak birkaç yüz bini Türkçe konuşabiliyor. Zira Esad’ın Baas rejimi Saddam’ın Baas’ıyla aynıdır ve asimilasyoncudur.
Türkiye’nin kendi arazisi dışındaki tek Türk toprağı olan Caber Kalesi, bu ülkede Fırat üzerindeki Teşrin Barajı kıyısındadır. Türkiye Selçuklularının kurucusu Süleyman Şah’ın mezarı Atatürk’ün gayretleriyle özel bir antlaşma maddesi haline getirilerek resmen Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlanmıştır. Kale, Türkiye toprağıdır ve Türkiye Cumhuriyeti askerlerince nöbet tutularak korunmaktadır.
54 – MISIR TÜRKLERİ : 11 – 12 asırlık Türk yurdu olan Mısır’da Tolunoğulları’ndan Eyyübiler’e, İhşitlilerden Memlüklülere bir çok Türk devleti kurulmuş ve Osmanlı ile akabindeki Mehmet Ali Paşa dönemlerinde de bu hakimiyet kesintisiz sürmüştür. Bu coğrafyaya yerleşen yüzbinlerce Türk bugün Türkçe konuşamaz ve Araplaşmış haldedir.
Soyca Türk olduğunu bilenler Mısır’da çok üst düzey bir yaşam içindedir. Nasır’a kadar nerdeyse Türklerin idare ettiğini söyleyebileceğimiz ay – yıldız bayraklı Mısır da tıpkı Suriye ve Irak gibi nasyonal sosyalist Baasçı politikalardan dolayı Araplaştırma siyaseti gütmüştür. Hatta Cemal Abdülnasır bu işin öncüsüdür.
Mısır Dışişleri Bakanı Ahmet Mahir’e göre bugünkü Mısır nüfusunun % 20’den fazlası Türk’tür. Bu da 17 milyon civarında bir rakama tekabül eder. Bunlar bilhassa Oğuz (Türkmen), Çerkez ve Kıpçak Türkleri torunlarıdır.
55 – BULGARİSTAN TÜRKLERİ : Ülke kurulurken % 70’i Türk ve Müslümandı. En son Todor Jivkov zulmünden sonra bu oran % 15’lere kadar indi. Ülkenin doğu kesiminde; Kırcaali, Razgrad, Şumnu, Eski Cuma, Silistre, Pazarcık ve Rusçuk illerinde yaşayan 1 milyon Türk, Türkçe olarak Deliorman ve Rodop ağızlarını kullanırlar.
Bulgaristan’ın AB’ye girmesiyle daha rahatlayan Türklerin siyasal organizasyonu olan Hak ve Özgürlükler Partisi (HÖH) şimdilerde iktidar ortağı. Bazı bakanlıklar ve belediye başkanlıkları Türklerce idare ediliyor.
Aslen Türk kökenli olup da sonradan Hıristiyanlaşarak Slavlaşan Bulgarlar içinde ırkçılık ve şovenlik hep yüksek olagelmiştir. Irkçı Bulgar Partisi ATAKA’nın hızlı yükselişi sürüyor.
56 – BATI TRAKYA TÜRKLERİ : Mübadeleye dahil edilmeyen Türkler. ‘Türk’ kelimesini kullanmadan ve Yunanlılar gibi fanatik ırkçı bir toplumda yaşamaya çalışan Türkler. Başkent Atina’da bile cami yapımına izin vermeyen Yunanlıların Batı Trakya’da uyguladığı politika insanları hayatlarından bezdirmek üzerine.
Sayıları 250 bin civarında. Doğu Trakya’mızın doğal uzantısı olan Dedeağaç, Gümülcine ve İskeçe illerinde oturuyorlar. Bunun haricinde Selânik, Kavala ve Yanya gibi bölgelerde de Türk ve Müslüman varlığı mevcuttur.
Atatürk zamanında dış politikamızda mütekabiliyet diye bir şey vardı. Şimdi; yaşasın – tek taraflı – dostluk (!)
57 – ROMANYA TÜRKLERİ : Daha çok Dobruca ve bilhassa Köstence’de yaşayan 100 bin civarında Türk ve Tatar. Yaşadıkları bölge Türk tarihinin yoğun cereyan ettiği yerlerden biridir. Romanya Meclisi’nde bir sandalye ile temsil edilirler.
Ayrıca bu ülkedeki 1.5 milyon civarındaki Macar azınlığın önemli bir kısmı Tekeli (Şekel) ve Çango gibi guruplar olup Kuman Türkleri soyundandır. 10 bin kadar da Hıristiyan Çuvaş Türk’ü bulunuyor.
58 – KARAYLAR : Musevilikte Karaim mezhebini kuran Türkler. Hazar Devleti’nin hatırasını yaşatan Türkler. Musevilikleri İsrail’den farklıdır ve günlük hayatta halen Türk kültürünü yaşatırlar.
Yahudi bankerlerin desteklediği Hitler’in öldürdüğü Musevilerin Hazarların bakiyesi olanlar olduğu kuvvetli bir iddiadır.
[15]
Nitekim II.Dünya Savaşı’nın bitiminden 3 yıl gibi kısa bir süre sonra bağımsız İsrail devleti kurulmuştur. Hem ebedi mazlum pozisyonu aldılar hem de Yahudilerin çoğu – korkudan – Filistin’e adeta aktı.
Bugün sayıları 40 bin civarında. Bu sayıya Kırım’da yaşayan ve Karay’larla karışmış olan Musevi Kırımçaklar da dâhil. Litvanya’da Vilnius ile Trakay, Polonya’da Krakovi ve Ukrayna, Dağistan, Beyaz Rusya, İsrail, ABD gibi ülkelerde yaşamaktalar.
Türkiye’de de hatırı sayılır Karay göçmeni vardır. Karaköy’ün adının buradan geldiği düşünülür. Bir de meşhur şahsiyet; Refik Halit Karay.
59 – FİNLANDİYA TÜRKLERİ : Fin’ler Ogur’larla karışık ve Ortaasya kökenli,
Ural – Altay dilli bir kavim olmalarına rağmen bunun çok uzağındalar. Gurbetçi işçilerimizi saymazsak 10 bin civarında Sami, Mişer ve Tatar ülkenin güneyinde varlıklarını sürdürmektedir.
60 – POLONYA TATARLARI : Gdansk, Gorzow, Elblag, ve Varşova şehirleri ile Bialistok, Bohoniki ve Kruşiani köylerinde 10 bin civarında Müslüman Tatar Türk’ü yaşamaktadır.
Polonya haricinde Beyaz Rusya (Belarus) 5 bin ve Ukrayna’da 10 bin civarında Müslüman Tatar yaşamaktadır.
61 – ASTRAHAN TÜRKLERİ : Kalmukya ile Kazakistan arasında Volga’nın Hazar Denizi’ne doğru delta yaptığı verimli araziler bugün Rusya’ya bağlı bir eyalet. Oysa Astrahan (Ejderhan) Hanlığı 15 ve 16 yy’lara damga vurmuş bir Türk – Tatar Hanlığı idi.
Astrahan’ın nüfusu 1 milyon. Bunun 3/2’si Rus, 3/1’i Türk (Kazak, Tatar, Nogay, Çeçen, Azeri..) Yüzölçümü 53 bin km2. Merkezi Astrahan. Aktubinsk ve Kapustin Yar önemli şehirleri. Doğal gaz ve petrol diyarıdır.
62 – ORENBURG TÜRKLERİ : Başkurtistan ile Kazakistan arasında Rusya’ya bağlı bir eyalet. Ural nehri ve dağlarıyla Türk tarihinin önemli mekânlarından. Petro-gaz endüstrisi oldukça gelişmiş. Bir de Yuri Gagarin.
[16]
Nüfusu 2.2 milyon. Bunun % 20’den fazlası Müslüman Türk. Ağırlıklı olarak; Tatar, Kazak ve Başkurt. Yüzölçümü 124 bin km2. Merkezi Orenburg. Diğer; Büzülük, Buguruslan, Abdulino, Soroçinsk.
63 – DOĞU AVRUPA ÇUVAŞLARI : Doğu Avrupa’nın Karadeniz kıyısı ülkelerinden Moldova’da 25 bine yakın Çuvaş Türk’ü yaşıyor. Yanı başındaki Romanya’da da 10 binin üzerinde yakın Çuvaş var. Çuvaşlar Hıristiyan ve Ortodoks. İlaveten Rusya Federasyonu’ndaki Komi Özerk Cumhuriyeti’nde de 20 bine yakın Çuvaş yaşamakta.
64 – RUSYA TÜRKLERİ : Rusya Federasyonu içinde, özerk cumhuriyetler haricinde de çok sayıda Türk dağınık olarak yaşamaktadır. Bunların sayıları ile eyaletleri (oblast) ve yöreleri (kray) aşağıda sıralanmıştır.
SIRA YER ADI TÜRK SAYISI TOPLULUK İSİMLERİ
1)
Komi Öz. Cum. 30 bin Tatar, Çuvaş, Azeri
2)
Altay Yöresi 25 bin Tatar, Kazak
3)
Krasnador Yör. 65 bin Tatar, Türkmen ve diğer..
4)
Primorski Yör. 40 bin Tatar, Azeri ve diğer..
5)
Krasnoyarsk Y. 120 bin Tatar, Dolgan ve diğer..
6)
Zabaykalski Y. 30 bin Tuva, Tatar
7)
Amur Eyaleti 10 bin Tatar, Tuva
8)
Belgorod Ey. 15 bin Azeri, Kaf. Türkmeni, Tatar
9)
Çelyabinsk Ey. 420 bin (%15) Tatar, Başkurt ve diğer..
10 İvanova Ey. 15 bin Tatar, Azeri, Çuvaş
11 Kaliningrad E. 12 bin Tatar, Azeri ve diğer..
12 Kaluga Ey. 13 bin Tatar, Çuvaş, Azeri
13 Kemerova Ey. 30 bin Tatar, Çuvaş, Şor
14 Kirov Eyaleti 35 bin Tatar
15 Kurgan Ey. 70 bin Tatar, Başkurt, Kazak
16 Leningrad 17 bin Tatar, Azeri ve diğer..
17 Moskova Ey. 150 bin Tatar, Çuvaş ve diğer..
18 Murmansk E. 14 bin Tatar, Azeri
19 N. Novgorod 70 bin Tatar, Çuvaş
20 Novosibirsk 35 bin Tatar, Kazak ve diğer..
21 Omsk Eyaleti 160 bin Kazak, Tatar ve diğer..
22 Rostov Ey. 85 bin Kafkas Türkmeni, Tatar, vd.
23 Ryazan Ey. 12 bin Tatar, Azeri ve diğer..
24 Samara Ey. 340 bin (%12) Tatar, Çuvaş ve diğer..
25 Saratov Ey. 185 bin Kazak, Tatar ve diğer..
26 Stavropol Ey. 110 bin Kaf. Türkmeni, Karaçay, vd.
27 Sverdlovsk E. 260 bin Tatar, Başkurt ve diğer..
28 Tomsk Eyaleti 28 bin Tatar, Azeri
29 Tula Eyaleti 17 bin Tatar, Azeri, Çuvaş
30 Tver Eyaleti 16 bin Tatar, Azeri, Çuvaş
31 Tümen Eyaleti 420 bin (%14) Tatar, Başkurt ve diğer..
32 Ulyanovsk Ey. 340 bin (%25) Tatar, Başkurt ve diğer..
33 Vladimir Ey. 17 bin Tatar, Azeri, Çuvaş
34 Volgagrad Ey. 120 bin Kazak, Tatar ve diğer..
35 Voronezh Ey. 21 bin Azeri, Tatar, Kaf. Türkmeni
36 Yaroslav Ey. 14 bin Tatar, Azeri
37 Petersburg 75 bin Tatar, Azeri, Çuvaş
65 – ÇİN TÜRKLERİ VE MÜSLÜMANLARI : Doğu Türkistan ve Uygurlar haricinde de Çin Halk Cumhuriyeti’nde ciddi oranda Türk yada Müslüman topluluklar var. Her ne kadar 1 milyar 350 milyonluk nüfusuyla ve ucuz ihraç ürünlerinin dünya piyasalarını sarmasıyla muhtemel Süper Güç gibi görünüyorsa da kapalı kutusu açıldıkça Çin’in çok da yekpare olmadığı ortaya çıkacaktır.
Çin’in özerk bölgeleri yada eyaletlerinden bir görünüm:
·
KANSU (GANZHOU) EYALETİ – Tarih boyu Türk bölgesidir. Şimdilerde de
Petrol ve pamuk bölgesi.
Yüzölçümü 454 bin km2. Nüfusu 28 milyon. Bunun 1.5 milyonu Hui (Çin’li Müslüman), 600 bini Dongan (Türk kökenli).
·
YEŞİL DENİZ (ÇİNGHAY) EYALETİ – Kansu, Tibet ve doğu Türkistan
arasındaki bozkır bölge. Petrolü ve doğal gazı vardır.
Yüzölçümü 721 bin km2. Nüfusu 6 milyon. Huy’lar (Hui) ve Salar Türkleri toplam 1 milyon civarında.
·
SARI (NİNGŞİA) EYALETİ – İç Moğolistan’la Kansu arasındaki bölge. Sarı
Irmak nehriyle ve Sarı Toprak ovasından oluşur.
Yüzölçümü 66 bin km2. Nüfusu 6.2 milyon. Bunun 1.3 milyonu Müslüman.
·
İÇ MOĞOLİSTAN ÖZERK BÖLGESİ – Moğolistan’ın güney paralelinde ama
ondan çok daha kalabalık bir bölge. Doğu Türkistan gibi 1949’dan beri Çin işgali altında.
Yüzölçümü 1 milyon 183 bin km2. Nüfusu 25 milyon. Bunun 4.2 milyonu Budist Moğol, 300 bini Müslüman Hui.
·
DİĞER – Tıpkı Uygurlarda olduğu gibi Çin Müslümanların sayısını düşük
gösteriyor. Ülke genelinde 50 ila 100 milyon arasında bir İslam nüfusu olduğu tahmin ediliyor. Yalnızca başkent Pekin’de 250 bin Müslüman var.
66 – AHISKA TÜRKLERİ : Gürcistan’daki sürgün bölgelerinden dolayı Mesket Türkleri de denilir. Stalin tarafından 1944’te iki saat içerisinde gönderildikleri sürgünden dolayı darmadağın oldular.
Lozan dışı kaldıkları için 85 yıldır çile çeken Ahıska Türkleri, tamamen Anadolu Türkçesi konuşurlar ve anavatanları Türkiye’ye dönmekten başka bir hedefleri yoktur.
Toplam nüfusu 300 bin civarında olan Ahıska Türkleri; Kazakistan, Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan ile Türkiye ve ABD gibi ülkelerde yaşamaktadır.
67 – DİASPORA TÜRKLERİ : Buradaki Diaspora tabiri Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup da dış ülkelere giden, yerleşen veya geçici işçi olarak çalışanlar için kullanılmıştır.
Genel manada 1969’da Almanya ile başlayan gurbet macerası bugün artık nüfus olarak da, ekonomik güç olarak da yüksek hacimlidir. Özellikle de Türkiye’nin yakındığı ‘lobi’ faaliyetlerini rahatlıkla karşılayacak bir potansiyeldedir.
SIRA ÜLKE ADI BAŞKENTİ NÜFUSU TÜRK NÜFUSU
1)
Almanya Berlin 81 milyon 2.800 bin
2)
Fransa Paris 57 milyon 500 bin
3)
Hollanda Amsterdam 9 milyon 420 bin
4)
İngiltere Londra 58 milyon 300 bin
5)
Avusturya Viyana 8 milyon 300 bin
6)
ABD Washington 298 milyon 300 bin
7)
Avustralya Canberra 28 milyon 300 bin
8)
Belçika Brüksel 6 milyon 230 bin
9)
Özbekistan Taşkent 27 milyon 230 bin
10)
Rusya Moskova 142 milyon 200 bin
11)
Kazakistan Astana 17 milyon 200 bin
12)
Kırgızistan Bişkek 5 milyon 200 bin
13)
Tacikistan Duşanbe 7 milyon 200 bin
14)
Brezilya Brasilia 190 milyon 150 bin
15)
S.Arabistan Riyad 16 milyon 120 bin
16)
İsviçre Bern 4 milyon 100 bin
17)
Libya B.Trablus 4 milyon 70 bin
18)
İsveç Stockholm 7 milyon 70 bin
19)
Danimarka Kopenhag 5 milyon 60 bin
20)
Kanada Ottowa 26 milyon 50 bin
21)
İsrail Tel Aviv 8 milyon 30 bin
22)
Norveç Oslo 6 milyon 20 bin
23)
İtalya Roma 56 milyon 15 bin
68 – ENDÜLÜSLÜLER : 8 asır İspanya’da ihtişamla hüküm süren İslâm, 1492’de Hıristiyan fanatikliğinin kılavuzluğunda adeta jiletle kazınır gibi yarımadadan sökülüp atıldı. Her şeye rağmen kalanlar ağır engizisyon zulmüyle harman oldular. Yine de gizli gizli Müslümanlık (Morisko) yaşatılmış ki bugün aslına dönüşlerini ilan ediyorlar.
1989’da İspanya Hükümetinin resmen İslâm’ı din olarak saymasından sonra Endülüs İslâm Cemiyeti kuruldu. Merkezleri Grenada (Gırnata). Madrit’te, Barselona’da ve Alkazar’da şubeleri var. Andalucia Bölgesi onların adıyla anılıyor. Sayıları 200 binin üzerinde ve hızla artmaya devam ediyor.
Onlarla irtibat Türkiye için her açıdan hoş bir açılım olur.
69 – MELUNCANLAR : 16.yy’da Haçlılara esir düşen 400 kadar Osmanlı denizcisinin Amerika’ya götürülmesinden sonra buradaki yerlilerle birleşiminden ortaya çıkan halk. Kelime ‘lânetli insan’ manasında olup çektiklerini ifade etmektedir.
Son 10 – 15 yıllık zaman diliminde tesadüfen fark edilmiştir. Bilhassa Dr. N.Brent Kennedy’nin
[17]
hummalı çalışmaları ve Türkiye ziyaretleriyle açıklığa kavuşmuştur. Yine O’nun gayretleriyle Wise Belediyesi ile Çeşme Belediyesi kardeşlik protokolü imzalamıştır.
Uzun yıllar İstanbul Başkonsolosluğu yapan David Arnett, Meluncan olabileceğini bizzat beyan etmiştir. Elvis Presley’den Kennedy ailesine birçok meşhur Amerikalının Meluncan olduğu iddia aşamasındadır.
Sayısal olarak da 2 – 3 milyonluk rakamlar söz konusudur. Ağırlıklı olarak güney eyaletlerinde
[18]
Apalaş dağları eteklerinde yaşarlar. Yerli unsurlardan daha çok Çerok ve Apaçi’lerle karışmışlardır.
70 – ESKİMOLAR : Eskimo’lar yada Nunavut’lar Ortaasya kökenlidir. Milattan önceki yıllarda Sibirya üzerinden Bering Boğazı yoluyla Alaska ve Kuzey Kutup dairesine yakın yerlere dağılmışlardır. Çoğunluk hala Şaman dinindendir. Misyonerler vasıtasıyla Hıristiyanlık da Eskimolar arasında yayılmıştır.
Eskimolar ‘çiğ et yiyen kişi’ anlamındaki bu sözcük yerine kendilerini İnuit (kişiler) veya İnuk (kişi) kelimeleriyle tanımlarlar. Yupik’lerde (gerçek kişi) Eskimolara dâhildir.
Toplam sayıları 100 binin üzerindedir. Ağırlıklı olarak; Alaska, Grönland, Kanada, Doğu Sibirya ve Aleut Adaları’nda yaşarlar. Dillerinde bol miktarda proto (ön) Türkçe kelime vardır.
71 – KIZILDERİLİLER : Kızılderililerle ilgili yerli ve yabancı bilim adamlarınca yapılan bir çok çalışma onların bizle kısmi olarak akraba olduğunu ortaya koymuştur. Türk Dünyası’yla ilgili bazı toplantılarda katılımcı olarak da bazılarına rastlıyoruz. Dille, uygarlıkla, gelenekle hatta gen yapısıyla ilgili çalışmalar bu noktada ciddi ispat delilleri üretmiştir.
Kıtaların ayrışımından önce veya sonrasında yılın 3’te 2’sinde donan Bering Boğazı yoluyla taşınan ortak kültür unsurları daha çok Tunguz, Uygur, Nayman, Yakut ve Yukagirleri hatırlatıyor. Fazla ayrıntılandırmadan bazı Kızılderili topluluklarını
[19]
bizdenlik noktasında sıralayabiliriz. Neticede önemli olan Türkî Milletler Topluluğu olarak böyle bir potansiyeli değerlendirmeye almaktır.
·
OLMEKLER
[20]
– Milâttan Önceki bin yılda Güneydoğu Meksika uygarlığını
oluşturanlar. Pala bıyıklı ve güreşçi bu topluluğun diğer adı Turska.
·
TOLTEKLER – Altından ırmaklar akan Cennete ‘Akui’, bereket tanrıçasına
‘Tez Katlı Poka’ (Tez Katlı Boğa) diyenler. 12 Hayvanlı takvimi kullandılar.
·
KOMANÇİLER – Kumanca konuşanlar. Meşhur şefleri Gümüş Bıçak
(Tosava).
·
APAÇİLER – Apalaş Dağları’na ad verenler. Apa - Aba’cı olmak gibi bir
keyfiyetleri var. İyi savaştıklarından olsa gerek Amerikalılar isimlerinden savaş helikopteri yaptı. Ünlü liderleri Geronimo (Goyatlay), aslen bir Şamandır.
·
KARAAYAKLAR – Yerliler arasında Müslümanlığa en çok girenler, kendi
ifadelerine göre de geri dönenler.
·
ÇEROKİLER – Türevleri Çoruk, Çoroh. Kızılderili dilinin alfabesini onlar
geliştirdi. Kapitalizm onları bir jip markasına indirgedi. Sayıları 250 bin civarında. Zorla uygarlaştırıldılar.
·
SİYULAR (Papıti, Muhave, Kalamat, Şoson, Irok) – Bektaşi semahına
benzeyen ve ‘Hu’ çekilen âyinleri vardır. Kendilerine Siyu yerine Dakota yada Lakota derler. Sayıları 150 bin civarındadır. Oturan Boğa (Tatanga Iyotake) ve Kızıl Bulut (Mahpiu-luta) en önemli şefleri.
·
ATABAŞKANLAR – Dillerinde en çok Türkçe kelime olanlardır. Kızılderili
ana lehçesi onlarınkidir. Genç kızların başlarına nişan tüyü, erkeklerin başlarına Türk adı verilen başlık takması adettendir.
·
KEÇUVALAR – İsimleri ve geçimleri keçiyle alâkalı. Eski sicim oyunumuzu
hâlâ oynarlar.
·
NAVAHO – Türklerinkine benzer bir yaratılış destanları var. Sayıları 300
bin civarında ve Türkler gibi sarışınlar. Arizona’daki Havasu (Gök mavisi su) gölü onların topraklarında.
·
ŞANILAR ve OCİBVALAR – Navaholar gibi sarışın Kızılderili Kabileleri olup
‘Tork’ adı verilen ay yıldızlı kemik kolye takarlar. Kanada ve ABD sınırında 180 bin civarındalar.
·
MOHAVKLAR – Yasçılık gibi eski cenaze geleneğimizi, uzuneşek gibi birçok
eski oyunumuzu hâlen yaşatırlar. Nişanlı kızları başlarına nişan tüyü takarlar.
·
ÇEYENLER (Şayenler) – Sayan Dağlarının Yeni Dünya’daki temsilcileri.
·
ONEDYALAR – DNA analizinde Türklerle aynı genleri taşıyanlar.
·
KAMELLA – Göktanrı’dan rahmet dilemek için direğe tırmanma merasimini
sürdürürler.
·
BOZKURTLAR – Adı üstünde.. Kızılderili flamalarında bile yer alır ve
ayrıyeten bir kabile ismidir. Diğer adıyla Mohikanlar.
·
DİĞER : ** Meksika’daki
İnkalar
(Kopuzlu saz geleneği var. Hanedana Ay
Ullu - Ulu soy, hükümdara Kur Hakan, içkiye Çira - Şıra diyorlar.
Çocuklara kahramanlık yapmadan ad vermiyorlar. Ak tenliler,
uzun bıyıklılar ve kahverengi saçlılar.)
** Orta Amerika’daki
Mayalar
(Kendi ifadeleriyle dilleri Mayanca ve
Yuca-tan bölgesinin adı Türkistan kaynaklıdır. Buluğa eren
çocuğa ok ve yay, ölüm yıldönümlerinde ise Yıl Aşı verirler.)
** Brezilya’daki
Zakumalar
(Ölene dek güreş geleneği)
** Kore’deki
İlular
(Türk kökenlidirler. Nişanlanan kızlar saçlarına
nişan tüyü takarlar.)
** Fiji’deki
Rotumalar
(Altay dil ailesinden)
·
İLGİNÇ İSİMLİ KABİLELER VE KOLLAR : Absalak, Ayakhemen, Alnabak,
Arapoha, Alkansay, Betçuk, Cadde, Çatlotlık, Çalak, Çovikhan, Çumaş, Eklemaş, Endeve, Gitsiken, Hayda, Hopa, İshak, Karkin, Kav, Kaynay, Kiçkapu, Konkav, Kuzgun, Külçene, Laguna, Mandan, Mikmak, Minsi, Montavuk, Noksak, Okanogan, Paypay, Pipil, Salınan, Sak, Seri, Suletoluk, Suval, Takılma, Takla, Tepehan, Valla Valla, Yakonan, Yemez, Yokut, Yoncalla, Yüçhun.
Avcılık, at, kayık, oba, çadır, kilim, mokasen, demir, el öpme, kırklama,
beşik kertmesi, kurgan, türe, kına, kan davası, ah-men (doktor), ilk-alan-zah (ebe), Göktanrı, Havasu, brakisefallik, yıldız, bozkurt, Türkçe kelimeler ve hitaplar ortak benzerliklerimizden bazıları. DNA benzerlikleri ise ispatlanmış durumda.
Coğrafi Keşifler başlangıcında sayıları 50 milyon
[21]
civarındayken bugün bu
sayı 2.5 milyon civarındadır. Ağırlıklı olarak ABD ve Kanada’daki ‘Rezervasyon’ bölgelerinde yaşarlar. Bizim için hazır lobi.
72 – KAYIP TÜRKLER : Bunlar kimliğini kaybeden yada asimile olan Türkler değil coğrafyadan kazınan Türklerdir. Hem de 20.yy’da. Mora veya Basarabya’da 2 yada 3 asır önce yitenler de değil. Sadece 100 yıllık zaman diliminde sessiz sedasız kaybedilenler konumuz. Örneklerimiz:
·
ERMENİSTAN TÜRKLERİ – Ermenistan’ın 1917’deki kuruluşundan itibaren
etnik temizliğe tutulan Türkler. Ermeniler hem bir yandan soykırım mağduru rolünü oynadılar hem de 1989 yılına kadar yaptıkları baskı, zulüm ve katliamlarla ülkelerindeki Azeri ve diğer Türklerini sıfırladılar.
Bir zamanlar Ermenistan’ın Zengibasar, Vedi, Basarkeçer, Amasya ve Erivan şehirlerinde 300 bin Türk yaşıyordu. Bir zamanlar başkent Erivan da Revan adıyla bir Türk şehriydi.
·
GİRİT TÜRKLERİ – 1897 yılı toplu katliamından kalanlar 1908 yılında Girit’in
bir oldu bittiyle Yunanistan’a bağlanmasıyla adayı terke yada ölüme zorlanmışlardır. Her şeye rağmen tutunmayı başarabilenler ise 1923 Mübadelesiyle canlarını kurtarma yoluna gitmişlerdir.
Ada, Türk eserleriyle dolu ama artık Türk’süz bir adadır.
·
ONİKİ ADA TÜRKLERİ – Trablusgarp Savaşı’nda geçici İtalyan işgaline
uğrayan, ardından 1947’de Yunanistan’a bırakılan 12 Ada; bilhassa Rodos, İstanköy
[22]
ve Midilli’deki binlerce Türk bugün kayıp haldedir.
Yunanlılar utanmasalar elimizdeki numunelik 2 adayı da isteyecekler. Biz de dostluğun hatırına ‘lafı mı olur’ kabilinden sunacağız nerdeyse.
73 – KÜÇÜK TOPLULUKLAR : Türkler boy hayatının kadim mensuplarıdır. Çoğu zaman bu boy düzeni kavimsel ayrılığı da beraberinde getirmiştir. Hele bazıları bu ayrılıkla birlikte haniyse tükenmek üzeredir.
İlk akla gelenleri şöyle sıralayabiliriz:
[23]
·
ŞORLAR – 20 bin civarında Şor; Ak, Kara, Kızıl ve Sarı adlarıyla Rusya’da
yaşamaktadır. Şamanistken Hıristiyanlaştırılmışlardır. Ağırlıklı olarak Kemerova’da yaşarlar.
·
AYMAKLAR – Afganistan’da; Farah, Herat, Gur ve Badis gibi şehirlerde
yaşayan eski bir Türk topluluğudur.
·
SALARLAR – Moğolistan’da ve Çin’de (Suço) Sarı Uygur ve Salur olarak
yaşarlar.
·
TELEÜTLER – Şorlarla beraber yaşayan Altay Türklerindendir.
·
ÇULIMLAR – Güney Sibirya’da Çulım Irmağı havalisinde (Tomsk Eyaleti)
yaşarlar. Çat Türkleri yada Meletsk Tatarları olarak da anılır.
·
BARABALAR – Güney Sibirya’da İrtiş ile Om Irmağı arasındaki
Barabin bozkırında yaşarlar. Sayıları 10 bin civarındadır.
·
ÖNGÜTLER – Moğolistan’ın güneyinde Gobi Çölü çevresinde yaşayan bir
halk olup sayıları 100 bin kadardır.
·
TOFALAR- Diğer adı Karagas olup Tuva’ya yakın Tulun havalisinde
yaşarlar. Sayıları birkaç bindir.
·
TABASARANLAR – Dağistan’da Tabasaran ve Derbent bölgelerinde
yaşayan Türkler. Sayıları 90 binin üzerinde.
·
NOGAYLAR – Bir zamanlar Hanlık sahibi olan Nogaylar şimdilerde
Dağistan’ın Kuma ile Terek ırmakları arasındaki çöllük alanda yarı göçebe yaşantıyı sürdürüyorlar. Sayıları 75 bin civarında.
·
LAKLAR – Dağistan’ın güneyinde Avarlar ile Dargınlar arasında yaşayan bir
halk. Sayıları 90 bine yakın.
·
MUNCAKLAR – Moğolistan’da yaşayan Kazak asıllı Türkler. Sayıları 15 bin
kadar.
·
URANHAYLAR – Çoğunluğu Müslüman olup Tuva ve Altay gibi özerk
cumhuriyetler ile Moğolistan’da yaşarlar. Sayıları 50 bin civarındadır.
·
URUMLAR- Diğer ismiyle Urum Kıpçaklar ama kendilerine Greko Tatar
diyorlar. Diyar-ı Rum tabirinin günümüzdeki uzantıları. Gagavuzlar gibi hem Ortodokslar hem de Türkçeye ve Türk kültürüne sadıklar. Ukrayna’da Eski Kırım, Balıklava, Kerç, Kefe, Yalta, Gözleve ile Donetsk şehirlerinde ve Abhazya, Ermenistan, Kazakistan gibi ülkelerde yaşıyorlar. Sayıları 80 ila 100 bin arasında. Yunanlıların üzerlerinde yoğun bir Helenleştirme poltikası var.
·
RUMEYLER – Urumların din haricinde dil olarak yabancılaşanları. Yunanca
konuşuyorlar ve Yunanistan’la Güney Kıbrıs’a öğrenci gönderiyorlar. Sayıları 40 – 50 bin civarında. Urumlar gibi ağırlıklı olarak Ukrayna’da yaşıyorlar. Göz göre Yunanistan, öz be öz Türk kökenli bir topluluğu asimile ediyor. Hem de soyadları; Kör, Kürkçü, Bay, Tatar, Şamlı, Üsküdar, Bahçeliev, Karaköz, Bıçakçı, Sağıroğlu, Ölmezova oldukları halde.
·
MİŞERLER- İdil / Ural Tatarlarının bir kolu olup Tataristan, Başkurtistan,
Mari, Umdurt gibi cumhuriyetler ile Saratov ve Samara gibi bölgelerde yaşamaktalar.
·
TEPTERLER – Tatarların bir kolu (Volga) olup Tataristan, Başkurtistan ve
komşu cumhuriyetlerde yaşarlar.
·
TARTUŞLAR – Kirey Kazaklarının devamı olarak Moğolistan’da yaşarlar.
Sayıları 10 bin kadar olup Müslümandırlar.
·
TOBOL TATARLARI – İrtiş Nehri civarında Tobol’da yaşarlar.
·
KREŞİNLER – Mişerlerin Ortodoks olanlarıdır. Ağırlıklı olarak Tataristan,
Başkurtistan ve Çuvaşistan’da yaşarlar.
·
ÇALALAR – Astrahan Eyaletinde yaşayan Hazarların devamı 10 bin
civarındaki Musevi Türk.
·
HOTONLAR – Kazak & Kırgız karışımıdırlar. Müslüman olup 6 bin kişi olarak
Moğolistan’da yaşarlar.
·
BELTİRLER – Abakan Türkleri de denir. Sagaylarla birlikte yaşarlar. Sayıları
15 bine yakındır.
·
ŞİRTENLER – Moğolca konuşan Türkler. Sayıları 5 bin kadar.
·
NOGAYBEKLER – Başkurtların Hıristiyan olan kesiminin adıdır, 20 bin
civarında olarak Rusya’nın Çelyabin Eyaletinde yaşarlar.
·
KUMANDILAR – Yenisey Irmağı’nın Angara Kolu havzasında yaşarlar. Altay
Türklerindendirler.
·
KANDAKLAR – Yenisey ile Çulım Irmağı arasında yaşarlar.
·
DELİKANLULAR – İran’da yaşayan ve Türkçe konuşan bir halk.
·
KAMASİNLER – Karagasların bir koludur. Krasnoyarsk Eyaletini Man ve
Kan ırmakları civarında yaşarlar.
·
KAÇLAR – Abakan Vadisinde Kas Irmağı boylarında otururlar. Sayıları 25
bine yakındır.
·
KIZILLAR – Hakas Türklerinden olup Ak ve Kara Yüs Ormanları boylarında
yaşarlar. Sayıları 20 binin üzerindedir.
·
KOYBALLAR – Kendilerine Tuba derler. Ute Irmağı ile Abakan arasında
yaşarlar. Sayıları 2 – 3 bindir.
·
SAGAYLAR – Kırgız soyundan olup Minusinsk Eyaletinin güneybatısında
yaşarlar. Sayıları 30 bin kadardır.
·
KUNDURLAR – Nogayların bir kolu olup Astrahan’da yaşarlar.
·
HİCAZ ÖZBEKLERİ – Mekke ve Cidde’ye yerleşmiş, ülkelerindeki baskıdan
kaçan Özbekistan Türkleridir. Sayıları 40 binin üzerindedir.
74 – TÜRK ADLI YERLEŞİM YERLERİ
[24]
: Bizim bilmediğimiz ama bir şekilde etki alanımıza girmiş olan diyarlar var. Hem de sürpriz diyarlar..
·
TURKS & CAİCOS ADALARI – Atlas Okyanusu’nda Küba açıklarında bir
adalar topluluğu. Caicos’un, Türkçe okunuşuyla Kaykos’un kayıktan geldiği kabul ediliyor. Piri Reis’in meşhur haritasında adaların olduğu yerde kayık resmi var. Amcası Kemal Reis’in Antil Adaları seferlerinde uğradığı (1470 – 1480’li yıllar) yerlerden. 1799’dan beri İngiltere’ye bağlı.
Başkenti Grand Turk (Cockburn Town). Adını Büyük Türk Kanuni’den aldığı kabul ediliyor. Yüzölçümü 418 km2. Nüfusu 40 bine yakın. İsminin hatırına bile siyasi ilişki kurulabilir. Muhakkak arkasından Meluncanlar gibi bir vaka daha çıkabilir.
Aşağıda adaların bu günkü ve 1869 – 75 arasındaki bayrakları görülüyor.
·
KOKOS (COCOS) ADALARI – Hint Okyanusu’nda, Endonezya açıklarında
bir İslâm adası. Aynı zamanda İngiliz Milletler Topluluğu üyesi. Keyling Adası olarak da bilinir.
Daniel Defoe’nin meşhur eseri Robinson Kruze’nin burada geçtiği kabul edilir. Jurassic Park filmi de bu adada çekilmişti.
Halkı Müslüman Malay’lardan müteşekkildir. Bayrağı Türkmenistan bayrağının simetriği. Başkenti Bantam. Yüzölçümü 14 km2. Nüfusu bin kişi.
·
MOENA LA TURCHİA – İtalya’nın kuzeyinde, Avusturya sınırında bir
kasaba. II.Viyana Kuşatması’nda esir düşen bir Osmanlı yeniçerisi bu köyde tedavi edilmiş, sonra köy halkını Dükalığın adaletsiz vergilerine karşı ayaklandırmış ve köy halkının sevgilisi olmuş. Kasaba halkı da onun geleneklerini 325 senedir yaşatır olmuş.
Başlık parası dâhil Türk örf ve adetlerini benimsemişler. Türkçe bilmiyorlar ama Küçük Türkiye’de doğduk diyorlar. Ve her yıl Türk kıyafetlerini giyip, kasabanın simgesi olan ay yıldızlı bayraklarını alıp festival düzenliyorlar. Bir de bizi bekliyorlar.
·
FAYMONVİLLE – Belçika’nın Arden bölgesinde yaşayan, ay yıldızı sembol
olarak tanıyan ve Haçlı Seferlerinde Türklere karşı savaşmayı reddettikleri için
bu ismi aldıkları kabul edilen bir köy dolusu insan. Futbol kulüplerinin ismi Turkania.
[25]
Her yıl yaptıkları ay yıldızlı festivale Avrupa Türkleri de ilgi gösteriyor. Türkiye Cumhuriyetiyle de temas kurmak istediler ama ilgi görmediler. Fehriye Erdal’a karşı Faymonville.
·
TURKEİJEWEG / TURKEYE – 16.yy’da 1.500 Osmanlı forsası İspanya’ya
karşı Hollanda’ya destek vermek için bu köye yerleşiyor. Bir asra yakın bu görevi bihakkın ifa ediyorlar ve Kral adlarını o köye hatıra olarak veriyor.
Köy, ülkenin Zeeland bölgesindeki Sluis kasabasına bağlı. Hane sayısı ise 50. Köyde en çok tanınan kişi merhum Barış Manço. Köyü ilk keşfeden de o.
·
SİNT ANNA TER MUİDEN – Türkiye Köyü’ne 15 dakika uzaklıkta, Sluis’in 1
km. batısında bir kasaba. Muiden’liler zor durumdaki bir Osmanlı gemisine yardım edince padişah da onları ödüllendirmek için İstanbul’a davet etmiş. Sultanın hediyesi olan gümüş hilâl kasabanın armasında. Kasaba meydanında da hilâlli – tulumbalı bir çeşme mevcut.
O gün bu gündür kasaba halkına ‘Türkler’ deniliyor. Ve Türkiye’den ilgi bekliyorlar.
·
DROGHEDA – İrlanda’nın doğu sahilinde, Başkent Dublin’e 70 km. uzaklıkta
Bir şehir. İrlanda açlık ve kıtlıktan kırılırken 1847’de tahıl yüklü 5 Osmanlı gemisi İngilizlerin karşı koymasına rağmen Drogheda Limanı’na yardımı boşaltır. İrlanda soyluları bununla ilgili Sultan Abdülmecid’e teşekkür mektubu, Drogheda Belediyesi de şükran plâketi ve anıtı hazırlamışlardır. Şehir armasında da ay yıldız vardır.
1919 yılında kurulan ve Trabzonspor’la da kardeş kulüp olan Drogheda United takımın amblemi bordo – mavi ay yıldız. Ve İrlanda Liginde şampiyonluğa oynuyorlar. Aynısından bir de İngiltere Liginde var; Porsmouth.
[26]
·
VARNSDORF – 14.yy’dan kalma bir köy. Çek Cumhuriyeti’nin Almanya
sınırındaki Bohemya bölgesinde. Martin Luther’in aforoz korkusuyla Saksonya’ya sığınıp yeni mezhebini ilan etmesiyle kasabanın kaderi değişmiş (1535). 1555 Ougsburg Antlaşması’na kadar çekmediği sıkıntı kalmamış. O sıralar sadece Osmanlı’nın desteğini almış. Ki Protestanlığın bir mezhep olarak tanınması Osmanlılar ve daha çok Kanuni sayesinde olmuştur.
Osmanlı yalnızca dini anlamda değil aynı zamanda ticari anlamda da kurtarıcı olmuştur. 1700’lü yıllarda Şam dokumaları kente getirilmiştir. Zamanla Avusturya İmparatorluğu’nun mühim şehirlerinden biri olmuştur. Günümüzde de 30 bine yakın nüfusuyla önemli bir tekstil şehridir. Tarihi kilisesi ve Beethoven’e 1830’da ilham kaynağı olması da turist çeker.
Bayrağındaki ve şehir armasındaki ay yıldızdan başka bizle irtibatları yok ama neden bizim turistik gezi alanımızda olmasın ki?
·
WAPEN WAPEN NİEUWEN WAPEN BERKENWO
NİEUWVLİET MONSTER ST.JOOSLAND HEDEL
Tek bildiğimiz Hollanda’nın Zeeland Bölgesindeki kasaba armaları oldukları. Avrupa’nın batısında, Belçika sınırında neden hilâlli ve üç hilâlli armalar var bilmiyoruz. Bilmediğimiz ve azıcık araştırmayla ortaya çıkarabileceğimiz daha ne stratejik değerler var; tahmin bile edemiyoruz.
[1]
İbrahim Sadri
[2]
Bunların çoğu Rus Kazağı (Hıristiyan) yada başka bir deyişle Kozak olduğu için ‘Rus’ adı altında verilmiştir. Zira Rus’tan çok Rus’çudurlar. Ve Kazakistan’ın tekrar Rusya’ya bağlanması için uğraş veriyorlar.
[3]
Bogomil
[4]
Bunun da 200 – 250 bin civarında olduğu kabul ediliyor.
[5]
Son Devlet Başkanı Doku UMAROV, 5 Kafkas ülkesini (Çeçenya, İnguşetya, Dağistan, K. Osetya, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkes) birleştirerek Kafkasya Emirliği Kurmuştur.
[6]
Bazı kaynaklar 35 milyon rakamını veriyor.
[7]
10 milyonun üstünde
[8]
Bizim KKTC gibi
[9]
Urallar
[10]
Özel imalattır. Bayrağındaki Şaakaşvili Haç’ı özerklik antlaşmasına aykırı bulunduğundan çıkarılmıştır.
[11]
Diaspora olarak ise güçlüler.
[12]
Bkz. Sayfa 198 (Ay Yıldızlı Bayraklar)
[13]
www.tebrizinsesi.com
(Babek ÖZTÜRK)
[14]
Türkmen de denir (Bayat, Afşar, Karakeçili, İsabeyli, Musabeyli, Elbeyli, Akar, Hayran, Çandırlı, Sincar)
[15]
Arthur KOESTLER – Onüçüncü Kabile
[16]
Uzaya çıkmış ilk Rus (Orenburg’lu)
[17]
Türkiye’deki adıyla Nabi Bülent Egeli
[18]
En çokta Tenesse Eyaleti’nde. Hatta bayraklarında hilal içindeki üç yıldız ve daire o eyaletin bayrağıdır.
[19]
Sadece ABD’nde tanınan 554 kabile bulunmaktadır.
[20]
Bazı boylar hakkında kaynak kişiler: Ord. Prof. Dr. R.Oğuz TÜRKKAN, Prof. Türker ERDOĞAN, Prof. Timur KOCAOĞLU, Prof. Dennis SİNOR, Prof. M. Mandelstam BALZER, Dr. Levent BOZATLI, S.Tufan GÜLALTAY, H.Cemil TANJU, Ali ÇINAR, Yavuz TANYERİ.
[21]
O sırada Dünya nüfusu da 400 – 500 milyon civarında idi.
[22]
İstanköy (Kos) Adasında numunelik bin kadar Türk yaşamaktadır (Kaynak:
www.barbaros.biz
)
[23]
Bazı kaynaklar:
www.ozturkler.com
,
www.orkun.com
,
www.turktarih.net
,
tr.wikipedia.org
..
[24]
Bazı kaynaklar:
[25]
Kulüp arması için bkz. Sayfa 202.
[26]
1850’de eğitim amacıyla İngiltere’ye giden Mirat-ı Zafer ile Serağ-ı Bahri adlı Osmanlı gemilerinin kaza ve salgınlarla ölen mürettebat için 1902’de Porsmouth’a anıt ve şehitlik yapılmıştır. Kentin futbol takımı da ay yıldızını buradan almıştır.
Ana Sayfa|
Hakkımda|
Kitaplarım|
Alternatif Eksenler|
Harşit Çepnileri|
Fotoğraf Galerisi|
Ziyaretçi Defteri|
İletişim|
Tasarım & Hosting
Atak Domain